ساعَت (مفردات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
ساعَة یا
ساعَت (به فتح عین) از
واژگان قرآن کریم و جزئى از اجزاء زمان است. در آیات
قرآن گاهی منظور از ساعت، قیامت و یا زمان مرگ است.
ساعَة جزئى است از اجزاء زمان.
جوهری آن را وقت حاضر گفته است.
ساعة در
قرآن به معنى مطلق وقت آمده خواه بسيار جزئى باشد مثل
(فَإِذا جاءَ أَجَلُهُمْ لا يَسْتَأْخِرُونَ ساعَةً وَ لا يَسْتَقْدِمُونَ) (و هنگامى كه
اجل آن‌ها فرا رسد، نه ساعتى از آن تأخير مى‌كنند، و نه بر آن پيشى مى‌گيرند.)
و يا متعارف مثل
(... الَّذِينَ اتَّبَعُوهُ فِي ساعَةِ الْعُسْرَةِ) (كه در زمان
عسرت و شدّت در
جنگ تبوک از او پيروى كردند.)
و نيز از
قیامت با آن تعبير آمده مثل
(اقْتَرَبَتِ السَّاعَةُ وَ انْشَقَّ الْقَمَرُ) (قيامت نزديک شد و
ماه از هم شكافت!)
(إِن زَلْزَلَةَ السَّاعَةِ شَيْ‌ءٌ عَظِيمٌ) (
زلزله رستاخيز امر عظيمى است!)
(وَ أَنَ السَّاعَةَ آتِيَةٌ لا رَيْبَ فِيها) (و اين‌كه رستاخيز آمدنى است، و شكى در آن نيست.)
(يَسْئَلُونَكَ عَنِ السَّاعَةِ أَيَّانَ مُرْساها) (و از تو درباره قيامت مى‌پرسند كه در چه زمانى واقع مى‌شود؟)
معنى آيه در «رسو» گذشت.
به نظر می‌آيد: در بعضى از آيات مراد از آن وقت
مرگ است مثل
(حَتَّى إِذا رَأَوْا ما يُوعَدُونَ إِمَّا الْعَذابَ وَ إِمَّا السَّاعَةَ) (تا زمانى كه وعده الهى را با چشم خود ببينند: يا مجازات (اين دنيا)، يا عذاب قيامت را!)
در اين صورت
عذاب آن است كه مرگ در آن نباشد.
و مثل
(وَ لا يَزالُ الَّذِينَ كَفَرُوا فِي مِرْيَةٍ مِنْهُ حَتَّى تَأْتِيَهُمُ السَّاعَةُ بَغْتَةً) (پيوسته
کافران درباره
قرآن در
شک هستند، تا آن‌كه قيامت ناگهان فرا رسد، يا عذاب روز عقيم
[ روزى كه قادر بر جبران گذشته نيستند
] به سراغشان آيد!)
پيوسته در شک بودن روشن می‌كند كه غرض از ساعت آمدن مرگ است و آن با قيامت بودن نمى‌سازد مگر آن‌كه بگوئيم
کفّار در
برزخ هم در حال
مریه اند.
ساعت آن‌گاه كه در قيامت و مرگ به كار رفته پيوسته با الف و لام عهد آمده و در غير آن
نکره استعمال شده است.
•
قرشی بنایی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «ساعة»، ج۳، ص۳۵۲.
