زِیادَة (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
زِیادَة:(لِّلَّذينَ أَحْسَنواْ الْحُسْنَى وَ زِيادَةٌ) «زِیادَة» از مادّه
زَید (به فتح زاء) به معنای نمو، افزایش و افزودن است.
كسانى‌كه كار نيک انجام دهند پاداش نيک و زياده بر آن دارند
(لِلَّذينَ أَحْسَنوا الْحُسْنى وَ زِيادَةٌ) در اين‌كه منظور از «زيادة» در اين جمله چيست ميان مفسران گفتگو است ولى با توجه به اين‌كه آيات
قرآن يک‌ديگر را
تفسیر مى‌كنند، اشاره به پاداش‌هاى مضاعف و فراوانى است كه گاهى ده برابر و گاهى هزاران برابر (به نسبت
اخلاص و پاكى و
تقوا و ارزش عمل) بر آن افزوده مى‌شود.
به موردی از کاربرد «زِیادَة» در قرآن، اشاره می‌شود:
(لِّلَّذينَ أَحْسَنواْ الْحُسْنَى وَ زِيادَةٌ وَ لا يَرْهَقُ وُجوهَهُمْ قَتَرٌ وَ لا ذِلَّةٌ أُوْلَئِكَ أَصْحابُ الْجَنَّةِ هُمْ فيها خالِدونَ) «براى كسانى كه
نیکی كردند،
پاداش نيک همانند عملشان و افزون بر آن خواهد بود؛ و غبار
غم و
ذلّت، چهره‌هايشان را نمى‌پوشاند؛ آن‌ها اهل بهشتند، و جاودانه در آن خواهند ماند.»
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرمایند:
(لِلَّذينَ أَحْسَنوا الْحُسْنى وَ زِيادَةٌ وَ لا يَرْهَقُ وُجوهَهُمْ قَتَرٌ وَ لا ذِلَّةٌ ...) کلمه «حسنى» مؤنث كلمه احسن است، و منظور از آن مثوبت و پاداش حسنى است، و منظور از «زيادت»، زيادت استحقاقى است، به اين معنا: كسانى كه عمل نيک مى‌كنند مستحق دو نوع پاداش مى‌شوند، يكى پاداشى برابر عملشان و يكى پاداشى زائد بر آن. البته اين‌كه مى‌گوييم هر دو پاداش به نحو استحقاق است، معنايش اين نيست كه بندگان حقى بر خدا پيدا مى‌كنند و طلب‌كار خدا مى‌شوند، بلكه معنايش اين است كه
خدای تعالی خودش از
فضل خود چيزى را
جزاء و
ثواب عمل قرار مى‌دهد.
•
شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «زیادة»، ج۲، ص ۲۷۸.
