• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

رکن (مفردات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: رکن (قاموس قرآن (جلد ۳))
مقالات مرتبط: رُکْن (لغات‌قرآن)، رکن (مفردات‌نهج‌البلاغه)، رکن (مقالات مرتبط).


رُكْن (به ضم راء و سکون کاف) از واژگان قرآن کریم به معنای جانب و طرف محكم شيى‌ء است.
مشتقات رُكْن که در آیات قرآن آمده عبارتند از:
بِرُكْنِهِ‌ ( به کسر باء و ضم راء) به معنای تكيه‌گاه و قواى،
رُكون (به ضم راء) به معنای میل و آرام گرفتن است.

رُكْن
[۱] قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، ج۳، ص۱۲۲.    
[۲] راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۳۶۵.    
[۳] طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ج۶، ص۲۵۶.    
به معنى جانب و طرف محكم شيى‌ء است.
و بر سبيل استعاره به نيرو اطلاق می‌شود.
[۴] راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۳۶۵.    


به مواردی از رُكْن که در قرآن به‌ کار رفته است، اشاره می‌شود:

۲.۱ - رُكْنٍ‌ (آیه ۸۰ سوره هود)

(لَوْ أَنَّ لِي بِكُمْ قُوَّةً أَوْ آوِي إِلى‌ رُكْنٍ‌ شَدِيدٍ)
[۵] هود/سوره۱۱، آیه۸۰.    

يعنى «ای كاش در قبال شما نيرویی داشتم و يا به تكيه‌گاه محكمى (از قبيل عشيره) لاحق می‌شدم تا مرا يارى كنند.»
[۶] طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۰، ص۵۱۰.    
[۷] طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۰، ص۳۴۱.    
[۸] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۲، ص۱۰۲.    
[۹] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۵، ص۳۱۵.    

ظاهرا مراد از آن در آيه اقوام و عشیره است.


۲.۲ - بِرُكْنِهِ‌ (آیه ۳۹ سوره ذاریات)

(فَتَوَلَّى‌ بِرُكْنِهِ‌ وَ قالَ ساحِرٌ أَوْ مَجْنُونٌ)
[۱۰] ذاریات/سوره۵۱، آیه۳۹.    

يعنى «با قواى خويش روى بگردانيد و گفت: جادوگرى است يا دیوانه‌ای (يعنى موسی)»
[۱۱] طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی،ج۱۸، ص۵۷۰.    
[۱۲] طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۸، ص۳۷۹.    
[۱۳] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۳، ص۳۲۲.    
[۱۴] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۹، ص۲۶۵.    

مراد از ركن تكيه‌گاه و قواى فرعون است


۲.۳ - تَرْكَنُوا (آیه۱۱۳ سوره هود)

(وَ لا تَرْكَنُوا إِلَى الَّذِينَ ظَلَمُوا فَتَمَسَّكُمُ النَّارُ ...)
[۱۵] هود/سوره۱۱، آیه۱۱۳.    

«به ستمگران ميل نكنيد و گرنه آتش شما را می‌گيرد.»
[۱۶] طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۱، ص۶۶.    
[۱۷] طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۱، ص۵۰.    
[۱۸] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۲، ص۱۳۹.    
[۱۹] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۵، ص۳۴۴.    

رکون به معنای ميل و آرام گرفتن است. در صحاح و اقرب گويد «رَكَنَ‌ إِلَيْهِ:مال و سكن»
[۲۰] جوهری، اابونصر، الصحاح، ج۵، ص۲۱۲۶.    
[۲۱] شرتونی، سعید، اقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۲، ص۴۲۷.    
۱. ↑ قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، ج۳، ص۱۲۲.    
۲. ↑ راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۳۶۵.    
۳. ↑ طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ج۶، ص۲۵۶.    
۴. ↑ راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۳۶۵.    
۵. ↑ هود/سوره۱۱، آیه۸۰.    
۶. ↑ طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۰، ص۵۱۰.    
۷. ↑ طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۰، ص۳۴۱.    
۸. ↑ طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۲، ص۱۰۲.    
۹. ↑ طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۵، ص۳۱۵.    
۱۰. ↑ ذاریات/سوره۵۱، آیه۳۹.    
۱۱. ↑ طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی،ج۱۸، ص۵۷۰.    
۱۲. ↑ طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۸، ص۳۷۹.    
۱۳. ↑ طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۳، ص۳۲۲.    
۱۴. ↑ طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۹، ص۲۶۵.    
۱۵. ↑ هود/سوره۱۱، آیه۱۱۳.    
۱۶. ↑ طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۱، ص۶۶.    
۱۷. ↑ طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۱، ص۵۰.    
۱۸. ↑ طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۲، ص۱۳۹.    
۱۹. ↑ طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۵، ص۳۴۴.    
۲۰. ↑ جوهری، اابونصر، الصحاح، ج۵، ص۲۱۲۶.    
۲۱. ↑ شرتونی، سعید، اقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۲، ص۴۲۷.    


• قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «رکون»، ج۳، ص۱۲۲.    


رده‌های این صفحه : مفردات قرآن | واژه شناسی واژگان سوره ذاریات | واژه شناسی واژگان سوره هود
جعبه ابزار