رَطْب (مفردات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
رَطْب (بر فتح راء و سکون طاء) از
واژگان قرآن کریم به معنای تر است.
رَطْب بر وزن (فلس) به معنای تر و مقابل
خشک است.
(وَ عِنْدَهُ مَفاتِحُ الْغَيْبِ لا يَعْلَمُها إِلَّا هُوَ وَ يَعْلَمُ ما فِي الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ وَ ما تَسْقُطُ مِنْ وَرَقَةٍ إِلَّا يَعْلَمُها وَ لا حَبَّةٍ فِي ظُلُماتِ الْأَرْضِ وَ لا رَطْبٍ وَ لا يابِسٍ إِلَّا فِي كِتابٍ مُبِينٍ) (كليدهاى
غیب، تنها نزد اوست؛ و جز او، كسى آنها را نمى‌داند. او آنچه را در
خشكى و درياست مى‌داند؛ هيچ برگى از درختى نمى‌افتد، مگر اينكه از آن آگاه است؛ و هيچ دانه‌اى در تاريک‌هاى
زمین، و هيچ تر و
خشكى وجود ندارد، جز اينكه در كتابى آشكار
[ در كتاب علم خدا
] ثبت است. )
«
وَ لا حَبَّةٍ» عطف است به «
وَرَقَةٍ» همچنين است «
لا رَطْبٍ وَ لا يابِسٍ» معنى آيه چنين می‌شود: «خزانه‌هاى
غیب نزد خداست، جز خدا آنها را كسى نمی‌داند. هيچ برگى به
زمین نمی‌افتد مگر آنرا می‌داند و هيچ
دانه‌ای به شكم زمين نمی‌افتد (به وسيله
انسان باشد يا غيره) و هيچ تر و
خشكى ساقط نمی‌شود مگر آنكه در كتابى آشكار موجود است.»
گفته‌اند آنچه از
ميوه تر و
خشک می‌افتد می‌داند و گفته‌اند آنچه می‌افتد هر چه باشد می‌داند. به نظر می‌آيد كه مراد از رطب و يابس،
ميوه‌ها باشد زيرا صدر آيه «
وَ ما تَسْقُطُ ... وَ لا حَبَّةٍ» درباره
درختان و دانه‌هاست و مناسب است كه رطب و يابس
ميوه‌ها باشد. در
مجمع گويد: رطب و يابس به تمام مخلوقات شامل است.
ولى
تدبّر در آيه خلاف آنرا می‌رساند و اللّه اعلم مگر آنكه واو در «
وَ لا رَطْبٍ» براى استيناف باشد آن وقت
لا رَطْبٍ وَ لا يابِسٍ شامل همه موجودات می‌شود و ظاهرا همينطور است.
ناگفته نماند: مراد از كتاب مبين
علم خدا و يا
لوح محفوظ است و اينكه در
عرف شايع شده كه مراد از آن قرآن است صحت ندارد.
قرشی بنایی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «رطب»، ج۳، ص۱۰۴.
