• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

رَضْخ (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



مقالات مرتبط: رضخ.


رَضْخ (به فتح راء و سکون ضاد) از واژگان نهج البلاغه به معنای عطای اندک است. امام علی (علیه‌السّلام) درباره عمرو بن عاص و بدکاران بنی‌امیه از این ماده استفاده کرده است.



رَضْخ به معنای عطای‌ اندک است. «الرضخ: العطاء لیس بالکثیر»


درباره عمرو بن العاص فرموده: «إِنَّهُ لَمْ يُبايعْ مُعَاويَةَ حَتَّى شَرَطَ لَهُ أَنْ يُؤْتِيَهُ أَتِيَّةً وَ يَرْضَخَ لَهُ عَلَى تَرْكِ الدّينِ رَضيخَةً» «او به معاویه بیعت نکرد مگر آنکه شرط کرد به او تحفه‌ای بدهد و بر ترک دین عطای کمی به او عطا نماید (منظور ولایت مصر است).» (شرح‌های خطبه: )
به وقت فرستادن مالک اشتر به مصر، به اهل آنجا درباره بدکاران بنی‌امیه که داعیه خلافت داشتند نوشت: «فَإِنَّ مِنْهُمُ الَّذی قَدْ شَرِبَ فيكُمُ الْحَرامَ وَ جُلِدَ حَدّاً فی الاِْسْلامِ وَ إِنَّ مِنْهُمْ مَنْ لَمْ يُسْلِمْ حَتَّى رُضِخَتْ لَهُ عَلَى الاِْسْلامِ الرَّضائِخُ» یعنی: «بعضی از آنها در میان شما شراب حرام خورد و حدّ شرب زده شده و بعضی اسلام نیاورد تا برای اسلام آوردن به او عطیه کمی از عطایای کم، داده شد.» (شرح‌های نامه: ) منظور از «جلدّ فی الاسلام» ظاهرا ولید بن عقبة بن معیط است که حاکم کوفه از طرف عثمان بود، مست به نماز آمد، نماز صبح را چهار رکعت خواند و گفت: اگر کم شد زیاد بخوانم و علی (علیه‌السّلام) او را در مدینه پیش چشم عثمان حدّ شرب خمر زد و منظور از «رضخت له...» به قول ابن ابی‌الحدید معاویه است که او از مؤلفّة قلوبهم است برای رغبت به اسلام شترها و گوسفند تا از طرف رسول الله (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) به او داده شد.


از این ماده چهار مورد در «نهج» آمده است.


۱. قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۱، ص۴۵۱.    
۲. طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین، ت-الحسینی، ج۲، ص۴۳۲.    
۳. شرتونی، سعید، اقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۲، ص۳۸۸.    
۴. سید رضی، محمد، نهج البلاغة، ت الحسون، ص۱۶۵، خطبه۸۳.    
۵. عبده، محمد، نهج البلاغة، ط مطبعة الإستقامة، ج۱، ص۱۴۵، خطبه۸۲.    
۶. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۱۱۵، خطبه۸۴.    
۷. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۱۶۱، خطبه۸۴.    
۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۵۷۱.    
۹. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۵۷۸.    
۱۰. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۳، ص۴۷۰.    
۱۱. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۶، ص۸۰.    
۱۲. سید رضی، محمد، نهج البلاغة، ت الحسون، ص۷۴۲-۷۴۳، خطبه۶۲.    
۱۳. عبده، محمد، نهج البلاغة، ط مطبعة الإستقامة، ج۳، ص۱۳۲، نامه۶۲.    
۱۴. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۴۵۲، نامه۶۲.    
۱۵. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۰۷، نامه۶۲.    
۱۶. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۳۳۷.    
۱۷. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۳۳۹.    
۱۸. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۱۱، ص۲۴۳.    
۱۹. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۲۰، ص۳۶۱.    
۲۰. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۷، ص۲۲۷.    
۲۱. سید رضی، محمد، نهج البلاغة، ت الحسون، ص۱۶۵، نامه۸۳.    
۲۲. سید رضی، محمد، نهج البلاغة، ت الحسون، ص۷۴۳، نامه۸۳.    



قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «رضخ»، ج۱، ص۴۵۱-۴۵۲.    






جعبه ابزار