رَحْل (مفردات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
رَحْل (به فتح راء و سکون حاء) از
واژگان قرآن کریم به معنای ظرف (مثل خورجين و انبان) و بار سفر و كوچ است.
رِحْلَة به معنى كوچ و مسافرت است.
رَحْل به معنای ظرف (مثل خورجين و انبان) و بار سفر و كوچ است. معانى ديگر هم دارد كه در قرآن مجيد يافته نيست.
به مواردی از
رَحْل که در قرآن به کار رفته است، اشاره می‌شود:
(وَ قالَ لِفِتْيانِهِ اجْعَلُوا بِضاعَتَهُمْ فِي رِحالِهِمْ) (سپس به كارگزاران خود گفت: «بهايى را كه پرداخته‌اند، در بارهايشان بگذاريد!»)
طبرسی در ذيل اين
آيه گويد از رحال ظرف‌ها قصد شده و مفرد آن رحل است.
ابن انباری گفته به وعاء و مسكن رحل گويند و اصل آن چيزى است كه براى كوچ آماده شود از ظرف متاع و پالان
شتر و ....
كلمه رحل و رحال در آيات
۶۲ ،
۷۰ ،
۷۵ سوره یوسف آمده و مراد از آنها ظرف‌هائى است مثل خورجين و انبان كه بر شتران بسته بودند و در
آيه (فَبَدَأَ بِأَوْعِيَتِهِمْ قَبْلَ وِعاءِ أَخِيهِ) (در اين هنگام،
يوسف قبل از بارِ برادرش، به كاوش بارهاى آنها
[ساير برادرانش
] پرداخت.)
به جاى رحال اوعيه آمده كه همان ظرف‌ها است. معنى
آيه اوّل اين است: «
یوسف به غلامان خود گفت سرمايه اينها را در خورجين‌هايشان بگذاريد.»
(رِحْلَةَ الشِّتاءِ وَ الصَّيْفِ) (الفت آنها به اين سرزمين و بازگشت آنها به آنجا در سفرهاى زمستانه و تابستانه.)
رحلة به معنى كوچ و
مسافرت است.
بايد دانست
یمن در جنوب
مکّه و
شام در شمال آن واقع است (به طور تقريب). اهل مكّه سالى دو مسافرت داشتند وقت
زمستان به يمن و وقت
تابستان به شام و اين دو مسافرت نوعا براى خريد و فروش و نقل و انتقال مال التجاره بود. در
آيه گذشته مراد از
رِحْلَةَ الشِّتاءِ وَ الصَّيْفِ همان دو مسافرت است. و چون در اين دو مسافرت به عنوان اينكه اهل مكّه ساكنان حرم‌اند از شرّ راهزنان و دزدان در امان بودند و كسى به آنها آزار نمی‌رساند و با ايمنى تمام رفت و آمد می‌كردند لذا خدا در مقام امتنان به آنها فرمود:
(إِيلافِهِمْ رِحْلَةَ الشِّتاءِ وَ الصَّيْفِ • فَلْيَعْبُدُوا رَبَّ هذَا الْبَيْتِ • الَّذِي أَطْعَمَهُمْ مِنْ جُوعٍ وَ آمَنَهُمْ مِنْ خَوْفٍ) (الفت آنها به اين سرزمين و بازگشت آنها به آنجا در سفرهاى زمستانه و تابستانه. پس به شكرانه اين نعمت بزرگ بايد پروردگار اين خانه را عبادت كنند، همان كس كه آنها را از گرسنگى نجات داد و از ترس و ناامنى ايمن ساخت.)
قرشی بنایی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «رحل»، ج۳، ص۶۷.
