• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

رسل (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: رسل (مفردات نهج البلاغه (جلد ۱))
مقالات مرتبط: رسل (مفردات‌قرآن)، رسول (لغات‌قرآن)، رسول.


رِسل (به کسر راء) از واژگان نهج البلاغه در اصل به معنی برخاستن با تانّی است.
رَسول (به فتح راء و ضم سین) به معنی‌ برخاسته از همان است.
رَسول گاهی به معنی پیام است.
رَسول گاهی به معنی شخص پیام‌آور است.
رِسالَت (به کسر راء و فتح سین و لام) به معنی پیام است.
مُرْسَل (به ضم میم و سکون راء و فتح سین) به معنای فرستاده شده است.
این کلمه با معنی رها شدن و به سر خود واگذار شدن نیز می‌سازد.
آن در « نهج البلاغه» به معنی پیامبر و غیر آن آمده است.


رِسل
[۱] قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۱، ص۴۴۷.    
[۲] طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین ت-الحسینی، ج۵، ص۳۸۲-۳۸۴.    
در اصل به معنی برخاستن با تانّی است.
رَسول به معنی‌ برخاسته از همان است.
رسول گاهی به معنی پیام است؛ مثل قول شاعر:
الا ابلغ ابا حفض رسولا

رَسول گاهی به معنی شخص پیام‌آور است.
رِسالَت به معنی پیام است.
مُرْسَل به معنای فرستاده شده است.
این کلمه با معنی رها شدن، به سر خود واگذار شدن نیز می‌سازد.
آن در «نهج البلاغه» به معنی پیامبر و غیر آن آمده است.

به برخی از مواردی که در «نهج‌البلاغه» به‌ کار رفته است، اشاره می‌شود:

۲.۱ - موعظه - خطبه ۱۹۵

امام علی (صلوات‌الله‌علیه) می‌فرماید: «وَ اعْلَموا عِبادَ الله اَنَّهُ لَمْ یَخْلُقْکُمْ عَبَثاً وَ لَمْ یُرْسِلْکُمْ هَمَلاً.»
[۳] السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۴۸۸، خطبه۱۹۵.    
[۴] عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ج۲، ص۱۹۳، خطبه۱۹۰.    
[۵] صبحی صالح، نهج البلاغه، ج۱، ص۳۰۹، خطبه۱۹۵.    
«بدانید خدا شما را عبث نیافریده و به سر خود رها نکرده است.»
[۶] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۴۸۱، خطبه۱۹۵.    
[۷] ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۷۸۳.    
(شرح‌های خطبه:
[۸] ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۷۸۶.    
[۹] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۷، ص۶۳۰-۶۳۱.    
[۱۰] هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه، ج۱۲، ص۱۸۹.    
[۱۱] ابن ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱۰، ص۱۷۰.    
)

۲.۲ - درباره یک سوال - خطبه ۱۶۲

آن حضرت در جواب آن مرد از «بنی اسد» که پرسید با آن‌که شما احقّ بودید چرا این مقام را از شما گرفتند فرمود: «یا اَخا بَنی اَسَد انَّکَ لَقَلِقُ الْوَضینِ تُرْسِلُ فی غَیْرِ سَدَد... وَ قَدِ اسْتَعْلَمْتَ فاعْلَمْ.»
[۱۲] السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۳۵۳، خطبه۱۶۲.    
[۱۳] عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ج۲، ص۷۹، خطبه۱۵۷.    
[۱۴] صبحی صالح، نهج البلاغه، ج۱، ص۲۳۱، خطبه۱۶۲.    
«ای برادر اسدی! تو مردی مضطرب و دستپاچه‌ای، بی موقع پرسش می‌کنی... اکنون که می‌خواهی بدانی، بدان.»
[۱۵] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۳۵۳، خطبه۱۶۲.    
[۱۶] ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۵۳۵.    
(شرح‌های خطبه:
[۱۷] ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۵۳۶-۵۳۷.    
[۱۸] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۶، ص۲۸۶-۲۸۷.    
[۱۹] هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه، ج۱۰، ص۵-۶.    
[۲۰] ابن ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۹، ص۲۴۱.    
)
«ترسل فی غیر» یعنی زبانت را رها می‌کنی و به کار می‌اندازی بدون درستی. مشروح این کلام در «اسد» گذشت.
(ببینید: اسد (مفردات‌نهج‌البلاغه))


۲.۳ - اهمیت نامه - حکمت ۲۹۲

حضرت فرموده: «رَسولُکَ تَرْجُمانُ عَقْلِکَ وَ کِتابُکَ اَبْلَغُ ما یَنْطِقُ عَنْکَ.»
[۲۱] السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۸۵۰، حکمت۲۹۲.    
[۲۲] عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ج۳، ص۲۲۶، حکمت۳۰۱.    
[۲۳] صبحی صالح، نهج البلاغه، ج۱، ص۵۲۸، حکمت۳۰۱.    
«فرستاده تو تفسیر کننده عقل و خرد توست و نامه‌ات فصیح‌ترین چیز است که از جانب تو سخن می‌گوید.»
[۲۴] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۸۱۳، حکمت۳۰۱.    
[۲۵] ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۶۷۰.    
(شرح‌های حکمت:
[۲۶] ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۶۷۰-۶۷۱.    
[۲۷] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱۴، ص۴۷۹-۴۸۲.    
[۲۸] هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه، ج۲۱، ص۳۹۲.    
[۲۹] ابن ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱۹، ص۲۰۷.    
)

۲.۴ - تدفین حضرت زهرا - خطبه ۲۰۲

در وقت دفن فاطمه زهرا (سلام‌الله‌علیها) که دلش پر از درد شد چنین فرمود: «السّلامُ عَلَیْکَ یا رَسولَ اللهِ عَنّی وَ عَنِ ابْنَتِکَ النّازِلَةِ فی جِوارِکَ وَ السَّریعَةِ اللَّحاقِ بِکَ! قَلَّ یا رَسولَ اللهِ عَنْ صَفیَّتِکَ صَبْری.»
[۳۰] السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۵۰۸، خطبه۲۰۲.    
[۳۱] عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ج۲، ص۲۰۷، خطبه۱۹۷.    
[۳۲] صبحی صالح، نهج البلاغه، ج۱، ص۳۱۹، خطبه۲۰۲.    
«ای رسول خدا! از جانب من و دخترت که هم اکنون در جوارت فرود آمده و به سرعت به تو ملحق شده است، سلام! ‌ای پیامبر! از فراق دختر برگزیده و پاکت پیمانه صبرم لبریز شده.»
[۳۳] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۴۹۷، خطبه۲۰۲.    
[۳۴] ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۱.    
(شرح‌های خطبه:
[۳۵] ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۲-۳.    
[۳۶] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۸، ص۳۲-۳۴.    
[۳۷] هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه، ج۱۳، ص۸-۱۲.    
[۳۸] ابن ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱۰، ص۲۶۵.    
)
۱. ↑ قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۱، ص۴۴۷.    
۲. ↑ طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین ت-الحسینی، ج۵، ص۳۸۲-۳۸۴.    
۳. ↑ السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۴۸۸، خطبه۱۹۵.    
۴. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ج۲، ص۱۹۳، خطبه۱۹۰.    
۵. ↑ صبحی صالح، نهج البلاغه، ج۱، ص۳۰۹، خطبه۱۹۵.    
۶. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۴۸۱، خطبه۱۹۵.    
۷. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۷۸۳.    
۸. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۷۸۶.    
۹. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۷، ص۶۳۰-۶۳۱.    
۱۰. ↑ هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه، ج۱۲، ص۱۸۹.    
۱۱. ↑ ابن ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱۰، ص۱۷۰.    
۱۲. ↑ السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۳۵۳، خطبه۱۶۲.    
۱۳. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ج۲، ص۷۹، خطبه۱۵۷.    
۱۴. ↑ صبحی صالح، نهج البلاغه، ج۱، ص۲۳۱، خطبه۱۶۲.    
۱۵. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۳۵۳، خطبه۱۶۲.    
۱۶. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۵۳۵.    
۱۷. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۵۳۶-۵۳۷.    
۱۸. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۶، ص۲۸۶-۲۸۷.    
۱۹. ↑ هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه، ج۱۰، ص۵-۶.    
۲۰. ↑ ابن ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۹، ص۲۴۱.    
۲۱. ↑ السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۸۵۰، حکمت۲۹۲.    
۲۲. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ج۳، ص۲۲۶، حکمت۳۰۱.    
۲۳. ↑ صبحی صالح، نهج البلاغه، ج۱، ص۵۲۸، حکمت۳۰۱.    
۲۴. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۸۱۳، حکمت۳۰۱.    
۲۵. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۶۷۰.    
۲۶. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۶۷۰-۶۷۱.    
۲۷. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱۴، ص۴۷۹-۴۸۲.    
۲۸. ↑ هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه، ج۲۱، ص۳۹۲.    
۲۹. ↑ ابن ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱۹، ص۲۰۷.    
۳۰. ↑ السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۵۰۸، خطبه۲۰۲.    
۳۱. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ج۲، ص۲۰۷، خطبه۱۹۷.    
۳۲. ↑ صبحی صالح، نهج البلاغه، ج۱، ص۳۱۹، خطبه۲۰۲.    
۳۳. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۴۹۷، خطبه۲۰۲.    
۳۴. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۱.    
۳۵. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۲-۳.    
۳۶. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۸، ص۳۲-۳۴.    
۳۷. ↑ هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه، ج۱۳، ص۸-۱۲.    
۳۸. ↑ ابن ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱۰، ص۲۶۵.    


• قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «رسل»، ج۱، ص۴۴۷-۴۴۸.    


رده‌های این صفحه : مفردات نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان حکمت 292 نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان خطبه 162 نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان خطبه 195 نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان خطبه 202 نهج البلاغه
جعبه ابزار