دَمْغ (مفردات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
دَمْغ (به فتح دال و سکون میم) از
واژگان قرآن کریم به معنای شکستن مغز سر است. این واژه فقط یکبار در
آیه ۱۸ سوره انبیاء آمده است.
دَمْغ:
راغب می‌گويد: دمغ به معنى شكستن مغز سر است. «يدمغه» يعنى مخ آن را می‌شكند.
جوهری در
صحاح گفته «دَمَغَهُ دَمْغاً» يعنى او را زخم زد و زخم به مغزش رسيد.
در
قاموس و
اقرب نيز چنين گفته است.
دَامِغَه زخمى است كه عمق آن تا دماغ يعنى مغز رسيده باشد.
(بَلْ نَقْذِفُ بِالْحَقِّ عَلَى الْباطِلِ فَيَدْمَغُهُ فَإِذا هُوَ زاهِقٌ ...) معنى
آيه چنين می‌شود: «
حق را بر روى
باطل مى‌نهيم كه مغز آن را می‌شكند آنگاه مى‌بينى كه باطل پوچ و ناچيز است...»
مراد از
آيه آن است كه حق باطل را ابطال می‌كند ولى اين تعبير عاليترين تعبير است كه بگوئيم: «حق مغز باطل را می‌شكافد و می‌شكند آنگاه پس از شكافته شدن مى‌بينى كه باطل ناچيز است.» و قذف به معنى انداختن و گذاشتن هر دو آمده است.
اين كلمه در كلام الله يكبار بيشتر نيامده است.
•
قرشی بنایی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «دمغ»، ج۲، ص۳۵۹.
