دَعَب (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
دَعَب (به فتح دال و عین) از
واژگان نهج البلاغه به معنای
مزاح و
شوخى كردن است.
این واژه دارای مشتقاتی است که در
نهج البلاغه به‌کار رفته است، مانند:
• دَعابَه (به فتح دال و باء) به همان معنای پیشین می‌باشد.
•دُعابَه (به ضم دال و فتح باء) به معنای مزاح و بازى و سخن مضحک است.
•مَداعِب (به فتح میم و کسر عین) جمع مَدْعَبه (به فتح میم و سکون دال و فتح عین) به معنى دعابه و مزاح است
از اين ماده دو مورد در «نهج البلاغه» آمده است.
دَعَب و
دَعابَه به معنای مزاح و
شوخى كردن است:
دَعَبَهُ دَعْباً و
دَعَابَةً: مازحهُ.
دُعابَه به معنای مزاح و بازى و سخن مضحک است.
مَداعِب جمع
مَدْعَبه به معنى
دعابه و مزاح است.
به برخی از مواردی که در نهج البلاغه به‌کار رفته است، اشاره می‌شود:
به امام (علیه‌السّلام) خبر رسيد كه عمرو بن عاص (لعنةالله‌علیه) به مردم
شام مى‌گويد: على بن ابی‌طالب آدم سبک و مزّاح و
شوخى كننده است. در جواب وى فرمود:
«عَجَباً لاِبْنِ النّابِغَةِ يَزْعُمُ لاَِهْلِ الشّامِ أَنَّ فيَّ دُعابَةً وَ أَنّي امْرُؤٌ تِلْعابَةٌ... لَقَدْ قالَ باطِلاً، وَ نَطَقَ آثِماً... أَما و اللهِ إِنّي لَـيَمْنَعُني مِنَ اللَّعِبِ ذِكْرُ الْموْتِ» «تعجب از پسر زن
زناکار، به گمان اهل شام مى‌آورد كه در من
شوخى و مزاح هست و من مردى كثير اللعب هستم، حقا كه باطل آورده و گناهكارانه سخن گفته است... به
خدا قسم كه ياد
مرگ مرا از بازيچه مانع مى‌شود.»
آن حضرت خطاب به دنيا فرموده:
«أَيْنَ الْقُرُونُ الَّذينَ غَرَرْتِهِمْ بَمَداعِبِكَ» «كجاست مردمانى كه با مزاح‌هايت آن‌ها را فريفتى.»
از اين ماده دو مورد در«نهج البلاغه» آمده است.
•
قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «دعب»، ج۱، ص۳۸۴-۳۸۵.
