دائمه مطلقه با مشروطه خاصه در شکل سوم

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف

---

دائمه مطلقه با مشروطه خاصه در شکل سوم، یکی از ضروب منتج قیاس مختلط در شکل سوم است.

---

«قیاس مختلط» قیاسی است که صغرا و کبرای آن از قضایای موجهه ترکیب یافته باشد. یکی از ضروب منتج قیاس مختلط در شکل سوم عبارت است از: اختلاط قضیه دائمه مطلقه (صغرا) با مشروطه خاصه (کبرا).

---

طبق یکی از قواعد تعیین جهت در نتایج شکل سوم، هر گاه کبرا یکی از چهارگانه (مشروطه عامه و خاصه و عرفیه عامه و خاصه) باشد نتیجه از لحاظ جهت، فی‌الجمله تابع عکس صغراست، با این توضیح که:
۱. اگر عکس صغرا به لادوام مقیّد نباشد جهتی که در عکس صغرا موجود است عیناً به نتیجه منتقل می‌شود.
۲. اگر عکس صغرا به لادوام مقیّد باشد قید لادوام از عکس صغرا حذف، و بقیه جهت به نتیجه منتقل می‌شود.
۳. اگر کبرا به لادوام مقیّد باشد جهتی که در عکس صغرا موجود است با قید لادوام کبرا ترکیب، و مجموع آن، جهت برای نتیجه واقع می‌شود.
قیاس مرکب از دائمه مطلقه با مشروطه خاصه از مصادیق بند سوّم، و جهت نتیجه، حینیه مطلقه لادائمه (عکس جهت صغرا + قید لادوام کبرا) است؛
مثال: بعضی حیوان‌ها دائماً کاتب‌اند و هر حیوانی ضرورتاً تا وقتی ناطق است انسان است، نه همیشه؛ پس بعضی کاتب‌ها در حین ناطق بودن بالفعل انسان‌اند، نه همیشه.

---

در تنظیم این مقاله از منابع ذیل استفاده شده است:

• مجتهد خراسانی (شهابی)، محمود، رهبر خرد.
• حلی، حسن بن یوسف، الجوهر النضید.    
• قطب‌الدین رازی، محمد بن‌ محمد، تحریر القواعد المنطقیه فی شرح رسالة الشمسیه.
• قطب‌الدین رازی، محمد بن محمد، شرح المطالع یا لوامع الاسرارفی شرح مطالع الانوار.
• خواجه نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد، اساس الاقتباس.    
• مشکوةالدینی، عبدالمحسن، منطق نوین مشتمل بر اللمعات المشرقیه فی الفنون المنطقیه.    

---