خوف از اختلاف (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
خدای سبحان برای مواردی که احتمال برود کار
زن و
شوهر به
دشمنی و جدایی بیانجامد دستور داده با هم
صلح کنند.
تلاش برای جلوگیری از اختلاف خانوادگی، در صورت
ترس از وقوع آن، لازم است.
«وان خفتم شقاق بینهما فابعثوا حکمـا من اهله وحکمـا من اهلها ان یریدا
اصلـحـا یوفق الله بینهما...؛
و اگر از جدایی و شکاف میان آن دو (همسر) بیم داشته باشید، یک داور از
خانواده شوهر، و یک داور از خانواده
زن انتخاب کنید (تا به کار آنان رسیدگی کنند). اگر این دو داور، تصمیم به
اصلاح داشته باشند،
خداوند به توافق آنها کمک میکند زیرا خداوند،
دانا و آگاه است (و از نیات همه، با خبر است).»
کلمه (شقاق) به معنای
قهر کردن و
عداوت است، خدای سبحان برای مواردی که احتمال برود کار زن و شوهر به
دشمنی بیانجامد دستور داده یک حکم از طرف زن، و یک حکم از طرف
مرد به مساله رسیدگی کنند، زیرا دخالت یک حکم این خطر را دارد که او جانب یک طرف را بگیرد، و حکم جائرانه کند، و معنای اینکه فرمود: "ان یریدا
اصلاحا یوفق الله بینهما" این است که اگر واقعا هر دو طرف نزاع بنای
اصلاح داشته باشند، و عناد و لجبازی در کارشان نباشد خدای تعالی به وسیله این دو حکم بین آن دو توافق و
اصلاح بر قرار میکند، چون وقتی دو طرف زمام اختیار خود را به حکم خود بدهند (حکمی که خودشان پسندیده‌اند) قهرا توافق حاصل می‌شود.
«وان امراة خافت من بعلها نشوزا او اعراضـا فلا جناح علیهما ان
یصلحا بینهما
صلحـا والصلح خیر...؛
و اگر زنی، از طغیان و سرکشی یا اعراض شوهرش،
بیم داشته باشد، مانعی ندارد با هم
صلح کنند (و زن یا مرد، از پاره‌ای از حقوق خود، بخاطر
صلح، صرف نظر نماید.) و
صلح، بهتر است اگر چه مردم (طبق غریزه
حب ذات، در این گونه موارد)
بخل می‌ورزند. و اگر نیکی کنید و
پرهیزگاری پیشه سازید (و بخاطر
صلح، گذشت نمایید)، خداوند به آنچه انجام می‌دهید، آگاه است (و پاداش شایسته به شما خواهد داد).»
اگر
شرط اصلاح را خوف
نشوز و اعراض قرار داد، نه خود آن دو را، برای این بود که
صلح موضوعش از زمانی تحقق می‌یابد که علامت‌ها و آثار ترس آور آن تحقق یابد و سیاق دلالت دارد بر اینکه مراد از
صلح و
مصالحه کردن این است که زن از بعضی حقوق
زناشویی خودش صرفنظر کند تا
انس و علاقه و الفت و توافق شوهر را جلب نماید و به این وسیله از
طلاق و جدایی جلوگیری کند و بداند که
صلح بهتر است.
(و
الصلح خیر) این جمله کوتاه و پر معنی گرچه در مورد اختلافات خانوادگی در
آیه فوق ذکر شده ولی بدیهی است یک قانون کلی و عمومی و همگانی را بیان میکند که در همه جا اصل نخستین،
صلح و صفا و
دوستی و سازش است، و نزاع و کشمکش و جدایی بر خلاف طبع سلیم
انسان و زندگی آرام بخش او است، و لذا جز در موارد ضرورت و استثنایی نباید به آن متوسل شد، بر خلاف آنچه بعضی از مادیها می‌پندارند که اصل نخستین در زندگی
بشر همانند سایر جانداران، تنازع بقاء و کشمکش است و تکامل از این راه صورت می‌گیرد، و همین طرز تفکر شاید سرچشمه بسیاری از جنگها و خونریزیهای قرون اخیر شده است، در حالی که انسان بخاطر داشتن
عقل و
هوش، حسابش از حیوانات درنده جدا است، و تکامل او در سایه تعاون صورت می‌گیرد نه
تنازع، و اصولا تنازع بقاء حتی در میان
حیوانات، یک اصل قابل قبول برای تکامل نیست.
فرهنگ قرآن، مرکز فرهنگ و معارف قرآن، برگرفته از مقاله «خوف از اختلاف».
