خطبه خواستگاری
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
خِطبه به کسر خاء و سکون طاء، به معنای
خواستگاری از
زن و
التماس نکاح است.
در
حدیث نبوی آمده است: «قال رسول الله(ص) لا یخطب أحدکم علی خطبة أخیه»
و
غرض آن است که پس از مراسم
خواستگاری و توافق
زوجین و تعیین
صداق و
تراضی طرفین، شخص دیگری از آن
زن خواستگاری ننماید.
و در
تذکره می نویسد: خطبه بر دو قسم است:
۱.
تصریح، یعنی
کلامی که جز
اراده تزویج احتمالی دیگر ندارد.
۲.
تعریض، یعنی به
کنایه خواستگاری نمودن.
بعضی از احکام خطبه (خواستگاری) را
امام خمینی در
تحریرالوسیله به شرح ذیل بیان کرده است.
کسی که می‌خواهد با زنی
ازدواج کند جایز است که به او
نگاه کند، به‌شرط آنکه به
قصد لذت بردن نباشد اگرچه می‌داند که به جهت نگاه‌کردن به او، لذت قهراً حاصل می‌شود. و به‌شرط آنکه احتمال بدهد که با نگاه‌کردن به او، بصیرت زیادتری پیدا می‌کند. و به‌شرط آنکه ازدواج آن زن
بالفعل جایز باشد - نه مثل
زن شوهردار و
صاحب عدّه - و به‌شرط آنکه احتمال پیدا شدن توافق بر ازدواج را بدهد - نه آنکه بداند که آن زن خواستگاری او را رد می‌کند - و احتیاط (مستحب) آن است که به‌صورت و دست‌ها تا مچ و مو و نیکویی‌های او اکتفا نماید اگرچه اقوی آن است که به مُچ‌ها بلکه و بقیه جسد - غیر از عورت - تعدّی شود و احتیاط (مستحب) آن است که از پشت لباس نازک باشد، چنان که احتیاط (واجب) اگر اقوی نباشد - آن است که به موردی که قصد دارد با خصوص زنی که نگاه می‌کند ازدواج نماید، اکتفا شود پس این حکم (جواز نگاه) شامل موردی که به طور مطلق قصد ازدواج دارد و با این آزمایش و نگاه در صدد تعیین زوجه است نمی‌شود.
خواستگاری نمودن در حال احرام جایز است ولی
احتیاط (مستحب) ترک آن است.
طواف نساء و دو رکعت آن واجب‌اند و
رکن نمی‌باشند، پس اگر آن‌ها را عمداً ترک نماید حجّش باطل نمی‌شود، اگر چه زن‌ها برایش حلال نمی‌شوند، بلکه
احتیاط (واجب) آن است که عقد و خواستگاری و شهادت بر عقد، برایش حلال نمی‌شود.
طلا و هدایایی که در موقع خواستگاری،
داماد برای زنش آورده و مال زن شده است بعد از مرگ شوهر نیز به زن تعلق دارد. به‌عبارت‌دیگر «آنچه به زن
تملیک شده ملک
زن است و جزو
ترکه محسوب نیست.»
• جابری عرب‌لو، محسن، فرهنگ اصطلاحات فقه فارسی، ص۹۰.
•
ساعدی، محمد، (مدرس حوزه و پژوهشگر) ،
موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی
