• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

حسنه (مفردات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





حَسَنَة (به فتح حاء، سین و نون) از واژگان قرآن کریم به معنای هر نعمت خوش آیند و شاد کننده که به انسان می‌رسد.
شامل نعمت دنیا و آخرت هر دو است‌.
حسنه مجموعا ۲۸ بار، حسنات ۳ بار در قرآن مجید آمده‌ است.
مشتقات حَسَنَة که در آیات قرآن آمده عبارتند از:
حَسَنَة (به فتح حاء، سین و نون) به معنای نعمت دنیا و آخرت، نیکو،
بِالْحَسَنَة (به کسر باء، فتح حاء، سین و نون) به معنای طاعت، شفاعت و پیروی،
حَسَنات (به فتح حاء و سین) جمع حَسَنَة، به معنای نیکی‌ها


حَسَنَة هر نعمت خوش آیند و شاد کننده است که به انسان می‌رسد و سیّئه ضدّ آن است.
شامل نعمت دنیا و آخرت هر دو است‌.


به مواردی از حَسَنَة که در قرآن به‌ کار رفته است، اشاره می‌شود:

۲.۱ - حَسَنَة (آیه ۲۰۱ سوره بقره)

(رَبَّنا آتِنا فِی الدُّنْیا حَسَنَةً وَ فِی الْآخِرَةِ حَسَنَةً وَ قِنا عَذابَ النَّارِ)
«پروردگارا به ما در دنیا نعمتی نیکو بخش و در آخرت نعمتی نیک بخش و ما را از عذاب آتش نگاه دار.»

۲.۲ - بِالْحَسَنَة (آیه ۱۶۰ سوره انعام)

(مَنْ جاءَ بِالْحَسَنَةِ فَلَهُ عَشْرُ اَمْثالِها)
(هر كس كار نيكى به جا آورد، ده برابر آن پاداش دارد...)
حسنه حتی در طاعت و شفاعت و پیروی نیز به کار رفته است‌.

۲.۳ - حَسَنَة (آیه ۸۵ سوره نساء)

(مَنْ یَشْفَعْ شَفاعَةً حَسَنَةً یَکُنْ لَهُ نَصِیبٌ مِنْها)
(كسى كه شفاعت (تشويق و كمک) براى كار نيكى كند، سهمى از آن براى او خواهد بود...)

۲.۴ - حَسَنَة (آیه ۲۱ سوره احزاب)

(لَقَدْ کانَ لَکُمْ فِی رَسُولِ اللَّهِ اُسْوَةٌ حَسَنَةٌ)
(به یقین براى شما در زندگى پيامبر خدا سرمشق نيكويى بود.)

۲.۵ - بِالْحَسَنات (آیه ۱۶۸ سوره اعراف)

(وَ بَلَوْناهُمْ‌ بِالْحَسَناتِ‌ وَ السَّیِّئاتِ‌)
(و آن‌ها را با نيكى‌ها و بدى‌ها آزموديم، شايد بازگردند.)
حسنات جمع حسنة است و شامل نعمت‌های دنیا و آخرت هر دو می‌باشد و جمعا سه بار در قرآن یافت می‌شود.

۲.۶ - الْحَسَنَات (آیه ۱۱۴ سوره هود)

(وَ أَقِمِ الصَّلاَةَ طَرَفَيِ النَّهَارِ وَ زُلَفًا مِّنَ اللَّيْلِ إِنَّ الْحَسَنَاتِ يُذْهِبْنَ السَّيِّئَاتِ)
(در دو طرف روز، و اوايل شب، نماز را برپا دار؛ چرا كه حسنات، سيّئات و آثار آن‌ها را از بين مى‌برند؛...)

۲.۷ - حَسَنَات (آیه ۷۰ سوره فرقان)

(إِلَّا مَن تَابَ وَ آمَنَ وَعَمِلَ عَمَلًا صَالِحًا فَأُوْلَئِكَ يُبَدِّلُ اللَّهُ سَيِّئَاتِهِمْ حَسَنَاتٍ...)
(مگر كسانى كه توبه كنند و ایمان آورند و عمل صالح انجام دهند، كه خداوند سيئات آنان را به حسنات مبدّل مى‌كند؛...)


حسنه مجموعا ۲۸ بار، حسنات ۳ بار در قرآن مجید آمده‌اند.


۱. قرشی بنایی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، ج۲، ص۱۳۵.    
۲. راغب اصفهانی، حسین، المفردات فی غریب القرآن، ص۲۳۵.    
۳. طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ج۶، ص۲۳۵.    
۴. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان، ج۲، ص۵۱.    
۵. بقره/سوره۲، آیه۲۰۱.    
۶. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۲، ص۱۱۹.    
۷. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۲، ص۸۱.    
۸. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲، ص۲۶۰.    
۹. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۲، ص۵۳۰.    
۱۰. انعام/سوره۶، آیه۱۶۰.    
۱۱. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۱۵۰.    
۱۲. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۷، ص۵۳۸.    
۱۳. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۷، ص۳۹۰.    
۱۴. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۹، ص۳۲.    
۱۵. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۴، ص۶۰۲.    
۱۶. نساء/سوره۴، آیه۸۵.    
۱۷. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۹۱.    
۱۸. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۵، ص۴۳.    
۱۹. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۵، ص۲۹.    
۲۰. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۵، ص۲۷۱.    
۲۱. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۳، ص۱۲۹.    
۲۲. احزاب/سوره۳۳، آیه۲۱.    
۲۳. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۴۲۰.    
۲۴. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۶، ص۴۳۲.    
۲۵. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۶، ص۲۸۸.    
۲۶. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۰، ص۷۰.    
۲۷. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۸، ص۵۴۸.    
۲۸. اعراف/سوره۷، آیه۱۶۸.    
۲۹. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۱۷۲.    
۳۰. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۸، ص۳۸۷.    
۳۱. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۸، ص۲۹۷.    
۳۲. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۰، ص۱۰۰.    
۳۳. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۴، ص۷۶۰.    
۳۴. هود/سوره۱۱، آیه۱۱۴.    
۳۵. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن‌، ص۲۳۴.    
۳۶. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۱، ص۷۸.    
۳۷. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۱، ص۵۸.    
۳۸. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۲، ص۱۴۱.    
۳۹. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۵، ص۳۰۷.    
۴۰. فرقان/سوره۲۵، آیه۷۰.    
۴۱. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن‌، ص۳۶۶.    
۴۲. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۵، ص۳۳۵.    
۴۳. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۵، ص۲۴۲.    
۴۴. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۷، ص۲۲۵.    
۴۵. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۷، ص۲۸۱.    
۴۶. هود/سوره۱۱، آیه۱۱۴.    
۴۷. فرقان/سوره۲۵، آیه۷۰.    
۴۸. اعراف/سوره۷، آیه۱۶۸.    
۴۹. احزاب/سوره۳۳، آیه۲۱.    
۵۰. نساء/سوره۴، آیه۸۵.    
۵۱. انعام/سوره۶، آیه۱۶۰.    
۵۲. بقره/سوره۲، آیه۲۰۱.    



قرشی بنایی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «حسنة»، ج۲، ص۱۳۵-۱۳۶.    






جعبه ابزار