جُمود (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
جُمود (به ضم جیم) یا
جَمد یکی از
مفردات نهج البلاغه به معنای ایستادن و خشکیدن است.
حضرت علی (علیه‌السلام) در خصوص
آفرینش حضرت آدم (علیه‌السلام)، حفظ
آبرو از این واژه استفاده نموده است.
جُمود (به فتح جیم) یا
جَمد به معنای ایستادن و خشکیدن آمده است.
چنان‌که گفته می‌شود:
«
جَمَدَ الْماءُ: قامَ؛ جَمَدَ الدَّمُ : يَبِسَ.»
واژه «
جامد» نیز به معنای بی‌حرکت، آمده است.
برخی از مواردی که در «
نهج‌البلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل می‌باشد:
امام (صلوات‌الله‌علیه) درباره خميره حضرت آدم (علیه‌السلام) فرموده است:
«أَجْمَدَها حَتَّى اسْتَمْسَكَتْ، وَ أَصْلَدَها حَتَّى صَلْصَلَتْ.» «آن گِل شکل یافته را خشکانید تا قوام یافت و آن‌را سخت گردانید تا خشک گردید و مانند
سفال صدا می‌کرد.»
امام (علیه‌السلام) درباره حفظ آبرو نیز فرموده است:
«ماءُ وَجْهِكَ جامِدٌ يُقْطِرُهُ السُّؤالُ، فَانْظُرْ عِنْدَ مَنْ تُقْطِرُهُ.» «آب رویت ایستاده و محفوظ است، سوال آبرویت را می‌ریزد؛ ببین پیش کدام کس آن‌را می‌ریزی.»
یعنی: سؤال را از اهلش بکن.
امام (علیه‌السلام) درباره مردگان می‌فرماید:
«فَأَصْبَحوا في فَجَواتِ قُبورِهِمْ جَماداً لا يَنْمونَ، وَ ضِماراً لا يوجَدونَ.» «آنها در شکاف‌های
قبر خود به صورت
جماد در آمدند که
نموّ ندارند و پنهان شدند که پیدا نیستند.»
این واژه نه بار در «نهج البلاغه» آمده است.
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «بنی‌جمح»، ص۲۲۸.
