جَسَد (مفردات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
جَسَد (به فتح جیم و سین) از
واژگان قرآن کریم به معنای پیکر است.
قرآن کریم جسد را هم در جسم بی‌روح و هم در جسم ذی‌روح، هم در
انسان و هم در غیر آن به کار برده است.
جَسَد به معنای پیکر است.
صحاح آن را بدن،
قاموس جسم انسان و جسم
جنّ و
ملائکه و
مجمع البیان جسم حیوان مثل بدن گفته است.
در مجمع از
کلبی نقل شده جسد، مجسّدی است که در آن روح است می‌خورد و می‌آشامد.
آن‌گاه بحث است که آیا جسد، جسم بلا روح است و یا جسم ذی روح، و آیا جسد در غیر انسان نیز گفته می‌شود یا نه؟ قرآن کریم جسد را هم در بی‌روح و هم در ذی‌روح، هم در انسان و هم در غیر آن به کار برده است.
به مواردی از
جَسَد که در قرآن به کار رفته است، اشاره می‌شود:
(فَاَخْرَجَ لَهُمْ عِجْلًا جَسَداً لَهُ خُوارٌ) «برای آنها گوساله‌ای بیرون آورد که فقط پیکر بود (و روح نداشت) صدای گوساله داشت.»
(جَسَداً) حاکی از آن است که گوساله مجسّمه بود و روح نداشت.
(وَ ما جَعَلْناهُمْ جَسَداً لا یَاْکُلُونَ الطَّعامَ وَ ما کانُوا خالِدِینَ) آیه درباره
پیامبران است یعنی «ما آنها را پیکری قرار ندادیم که طعام نخورند و در دنیا همیشگی نبودند.»
(وَ لَقَدْ فَتَنَّا سُلَیْمانَ وَ اَلْقَیْنا عَلی کُرْسِیِّهِ جَسَداً ثُمَّ اَنابَ) (ما
سلیمان را آزموديم و بر تخت اوجسدى افكنديم؛ سپس او به درگاه
خداوند توبه كرد.)
المیزان از بین معانی محتمل این معنی را اختیار می‌کند که برای سلیمان کودکی بوده
خدا او را بمیراند و جسدش را روی تخت سلیمان انداخت و از
(ثُمَّ اَنابَ قالَ رَبِّ اغْفِرْ لِی) به دست می‌آید که سلیمان امید و انتظار داشت که خدا او را شفا بخشد و به وی مفید باشد پس خدا او را بمیراند و بر تختش انداخت تا اوامر را به خدا
تفویض و تسلیم کند.
برخی از مواردی که در «
نهج‌البلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل می‌باشد:
حضرت علی (علیه‌السلام) درباره
تقوی فرموده:
«فَإِنَّ تَقْوَى اللهِ دَوَاءُ دَاءِ قُلُوبِكُمْ وَ بَصَرُ عَمَى أَفِئِدَتِكُمْ وَ شِفَاءُ مَرَضِ أَجْسَادِكُمْ» (تقوا و ترس از
خدا، داروى بيماری‌هاى قلوب، بينايى دل‌ها، شفاى آلام جسمانى؛ صلاح و مرهم زخم‌هاى جان‌ها)
امام علی (علیه‌السلام) در مقام موعظه فرموده‌اند:
«الاْنَ عِبادَ اللهِ وَ الْخِناقُ مُهْمَلٌ، وَ الرُّوحُ مُرْسَلٌ، في فَيْنَةِ الاِرْشادِ، وَ راحَةِ الاَْجْسادِ» «اكنون عمل كنيد بندگان
خدا كه محل خفه شدن از گلو رها شده است و
روح آزاد است در وقت ارشاد و در وقت راحت و آرامش بدنها»
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «جسد»، ج۲، ص۳۷-۳۸.
