جَثیٰ (مفردات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
جَثیٰ (به فتح جیم) و
جُثُوّ (به ضم جیم و ثاء) از
واژگان قرآن کریم به معنای به زانو نشستن است.
جَثیٰ یا
جُثُوّ به معنای به زانو نشستن است.
در
اقرب الموارد هست
«جَثَا الرَّجُلُ... جُثُوّاً: جلس علی رکبتیه»
به مواردی از
جَثیٰ که در قرآن به کار رفته است، اشاره می‌شود:
(وَ تَرَى كُلَّ أُمَّةٍ جَاثِيَةً كُلُّ أُمَّةٍ تُدْعَى إِلَى كِتَابِهَا) «هر
امت را به زانو در آمده می‌بینی هر امّت به سوی کتابش خوانده می‌شود.»
از آیه شریفه معلوم می‌شود گذشته از نامه فردی که همه دارند، برای هر امّت هم یک کتاب عمومی هست و شاید آن راجع به کارهایی است که مجموعا انجام می‌دهند مثل انتخاب فرد ناشایست یا نظیر اجتماع اهل شام بر قتال
صفّین و غیره.
(سپس آنان را- در حالى كه به زانو درآمده‌اند- گرداگرد
جهنم حاضر مى‌سازيم.)
(ثُمَّ نُنَجِّي الَّذِينَ اتَّقَوا وَّ نَذَرُ الظَّالِمِينَ فِيهَا جِثِيًّا) (سپس كسانى را كه تقوا پيشه كردند از آن رهايى مى‌بخشيم؛ و ستمكاران را- در حالى كه به زانو درآمده‌اند- در آن رها مى‌سازيم.)
در
مجمع البیان فرموده جثی جمع جاثی است یعنی به زانو در آمدگان
در اقرب الموارد آورده:
جُثِیٌ (به ضمّ اوّل و کسر آن) هر دو جمع جَاثٍ است یعنی آن‌ها را در کنار
جهنم حاضر می‌کنیم در حالی‌که به زانو در آمدگانند سپس
متقیان را نجات می‌دهیم و ستمگران را در آن به زانو در آمده می‌گذاریم.
راغب احتمال داده که جِثِیًّا
مفعول مطلق و
مصدر باشد یعنی:
یَجْثُونَ جِثِیّاً.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «جثی»، ج۲، ص۱۷-۱۸.
