تفصیل الشریعة فی شرح تحریر الوسیلة - الصلاة (لنکرانی)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کتاب « تفصيل الشريعة في شرح تحرير الوسيلة: كتاب الصلاة» تقريرات درس فقه
آیت الله محمد فاضل لنکرانی و شرح مباحث فقهى كتاب«
تحریر الوسیلة »، تأليف
امام خمینی مربوط به
مقدمات نماز است. در پايان كتاب فهرست تفصيلى از موضوعات كتاب ارائه و منابع و مصادر و مستندات فقهى در پاورقى درج شده است.
مرجع عاليقدر حضرت آيت الله العظمى حاج
شیخ محمد فاضل لنکرانی در سال ۱۳۱۰ ديده به جهان گشود. از آنجا كه عشق، راهنماى استاد، و شور و علاقه، چراغ راهش بود، تحصيلات دينى او با سرعتى بسيار پيش مى‌رفت، به طورى كه دوره‌هاى ادبيات و سطوح را كه معمولا طلّاب ديگر در مدت ۸ يا ۹ سال به پايان مى‌بردند، وى تنها در مدت ۶ سال سپرى كرد، از اين رو هنگامى كه درست ۱۹ سال از سنين عمر را پشت سر نهاده بود، وارد آخرين مرحله تحصيلات حوزه يعنى
درس خارج گرديد.
در سال‌هاى جوانى حدود ۱۱ سال در درس مرحوم
آیت الله بروجردی و حدود ۹ سال نيز مجموعاً در درس‌هاى
فقه و اصول
امام خمینی ( قدس سره) شركت داشت . ایشان در كنار درس‌هاى فقه و
اصول ، چند سال از عمر پرثمرش را نيز در درس‌هاى
فلسفه و
حکمت گذرانيد. در اين رشته استاد او، بزرگ مرد تفسير، استاد كم نظير، مرحوم
علامه طباطبایی بود كه وى در محضر پربارش طىّ سال ها، قسمتى از مباحث
منظومه سبزواری و سپس كتاب
اسفار ملا صدرای شیرازی را تعليم گرفت. البته در كنار همه اينها در مباحث ديگرى چون بحث‌هاى مسائل عقيدتى و نيز مباحثى در درس
اخلاق شركت مى‌كرد و از استادان ديگرى هم به طور پراكنده بهره گيرى و كسب فيض مى‌نمود. ایشان در سن سی سالگی به درجه اجتهاد رسیدند . نکته‌ای دیگر که در زندگی استاد جلب توجه می‌کند، این است که از نخستین سال‌های جوانی، همواره تحصیل و تدریس به موازات یکدیگر در زندگی اش جریان داشته است، در آن سال‌های ۱۵- ۱۶ سالگی عده شاگردانش غالبا به ۷۰- ۸۰ نفر می‌رسید و هنگامی که به ۱۹ سالگی رسید، دیگر جلسات درسش آن قدر گسترش یافته بود که بیشتر اوقات صدها نفر در محضر درس وی حاضر می‌شدند، تا جایی که وقتی به تدریس
کفایة الاصول (آخرین کتاب سطح عالی و دشوارترین کتاب آن دوره) می‌پرداخت قریب ۶۰۰- ۷۰۰ نفر پای درسش می‌نشستند . حضرت آيةالله العظمي فاضل، روز شنبه ۲۶ خرداد ماه ۱۳۸۶ در سن ۷۶ سالگي دعوت حق را لبيك گفت. خداوند او را با اولياء الله محشور كند انشاء الله .
نگارنده دو هدف را در اين شرح دنبال كرده است:
۱. ارائه مستندات و ادله مباحث فقهى كتاب«
تحریرالوسیله » جهت استفاده پژوهشگران و طلاب علوم دينى، به شيوه آموزشى براى پرورش استعدادهاى مشتاق
فقه و فقاهت.
۲. مطرح كردن ديدگاه‌هاى
امام خمینی به عنوان فقيه آگاه به زمانه و مسلط بر مباحث فقهى.
به روش
فقه استدلالی و با استفاده از ادله چهار گانه(
کتاب و
سنت و
عقل و
اجماع ) تدوين يافته و به شيوه كتب فقهى مرسوم، مبحث صلات را از
مقدمات نماز شروع كرده و اين جلد را به بيان ۵
مقدمه براى
نماز اختصاص داده است.
در ابتدا، ضمن تأكيد بر اهميت
نماز،
حکم تارك الصلاه را بيان كرده و در ادامه به تعداد و اوقات
نمازهاى يوميه و
نمازهاى واجب و نافله
اشاره ، و وقت هر كدام از آنها را بررسى نموده است. تعيين وقت نوافل صبح، ظهر، عصر، مغرب، عشاء،
نماز غفیله و
نماز شب ، و بررسى ساير فروعات فقهى مربوط به وقت
نماز از ديگر مباحث اين بخش است.
در قسمت بعد يكى ديگر از
مقدمات نماز يعنى قبله و
احکام آن بررسى شده است. وجوب روى كردن به
قبله در
نمازهاى واجب و مندوب، مراد از
کعبه و استقبال كعبه، احكام كسى كه سمت قبله را نمى‌داند و در عالم تحيّر
نماز مى‌خواند و وجوب تكرار يا عدم تكرار
نماز در صورتى كه قبله اشتباه بوده باشد، از مهم‌ترين مباحث اين قسمت كتاب است.
در بخش سوم، يكى ديگر از
مقدمات نماز يعنى ستر و ساترمورد بحث قرار گرفته و كيفيت پوشش در
نماز و حكم
لباس نمازگزار اعم از زن و مرد و مقدار واجب از پوشش و مستحبات آن بيان شده است. لزوم غصبى نبودن لباس نمازگزار و نجس نبودن آن از مهم‌ترين مباحث در اين بخش است. احكام لباس نمازگزار در صورتى‌كه شكى در مورد غصبى بودن يا نجس بودن آن وجود داشته باشد و يا شك در نوع و جنس لباس به وجود آيد، از ملحقات بحث لباس نمازگزار است كه نگارنده به آنها اشاره كرده است.
مقدمه بعدى
نماز كه به تفصيل درباره آن بحث شده،
مکان نمازگزار و شرايط آن است. غصبى نبودن مكان نمازگزار و تهيه شدن مكان
نماز اعم از منزل يا جاى ديگر با مال
حرام ، و نجس نبودن مكان نمازگزار و ساير شرايط آن و فروعات فقهى مربوط به آن در اين بخش به صورت مفصل بيان شده است.
در
مقدمه پنجم،
اذان و اقامه و نيز كيفيت آن، مشروعيت آنها،
استحباب اذان و اقامه و موارد سقوط هريك از آنها مورد تجزيه و تحليل فقهى قرار گرفته است.
نرم افزار جامع فقه أهل البيت عليهم السلام، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی
