تعارض اشتراک و مجاز

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف

---

تعارض اشتراک و مجاز، تنافی میان احتمال دو حالت اشتراک و مجاز در یک لفظ را می‌گویند.

---

تعارض اشتراک و مجاز در صورتی پیش خواهد آمد که در یک واژه هم اشتراک احتمال داده شود و هم مجاز، مانند لفظ « نکاح » در آیه: ﴿وَلا تَنْکِحُوا ما نَکَحَ آباؤُکُمْ﴾. که در مورد آن، دو احتمال داده می‌شود: یک احتمال این است که لفظ «نکاح» که معنای حقیقی آن وطی است، از باب مجاز، در مسبب وطی ، یعنی « عقد »؛ به کار رفته باشد و احتمال دیگر این است که لفظ نکاح میان معنای وطی و عقدمشترک لفظی باشد.

---

در تعارض اشتراک و مجاز، درباره تقدم و ترجیح هر یک بر دیگری، میان اصولی‌ها اختلاف است؛ جمهور اصولیون شافعی ، حنبلی و شیعی ، به تقدم مجاز بر اشتراک ، وبرخی دیگر به تقدم اشتراک بر مجاز معتقد هستند.

---