تسخیر دریاها (قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف

---

یکی از نعمتهای الهی که خداوند به انسان ارزانی داشته تسخیر دریا ها است و در این نعمت فواید بسیاری است که برخی از آن ها را قرآن اشاره نموده است.

---

تسخیر دریاها برای بهره مندی انسانها، از آیات خداوند و دلیل یکتایی او است.
وسخر لکم... ان فی ذلک لایـت... • وهو الذی سخر البحر..او شب و روز و خورشید و ماه را مسخر شما ساخت. . در این، نشانه‌هایی است (از عظمت خدا،) • و کسی است که دریا را مسخر (شما) ساخت تا از آن، گوشت تازه بخورید و زیوری برای پوشیدن (مانند مروارید ) از آن استخراج کنید و کشتیها را می‌بینی که سینه دریا را می‌شکافند تا شما (به تجارت پردازید و) از فضل خدا بهره گیرید شاید شکر نعمتهای او را بجا آورید!
الله الذی سخر لکم البحر.. خداوند همان کسی است که دریا را مسخر شما کرد
می‌دانیم قسمت عمده روی زمین را دریاها تشکیل می‌دهند، و نیز می‌دانیم نخستین جوانه حیات در دریاها آشکار شده، و هم اکنون نیز دریا منبع مهمی برای ادامه حیات انسان و همه موجودات روی زمین است، و قرار دادن آن در خدمت بشر یکی از نعمتهای بزرگ خدا است
می‌دانیم بزرگترین و مهمترین وسیله نقلیه انسان در گذشته و امروز کشتیهای کوچک و بزرگ و غول پیکر بوده است که در طول سال میلیونها انسان و بیش از آن اموال تجارتی را از دورترین نقاط جهان به مناطق مختلف می‌برد، و گاه به اندازه یک شهر کوچک وسعت، و ساکنان دارد، و وسائل و اموال در آن است!.
راستی اگر این نیروهای سه گانه نبودند، چگونه انسان می‌توانست با مرکبهای ساده معمولی مشکلات حمل و نقل خود را حل کند؟ هر چند مرکبهای ساده نیز از نعمتهای او است و در جای خود کارساز.

---

خداوند دریا را مسخر انسان کرد و از عمل چند منظور داشت که در آیات قرآن نیز این مطلب آمده است.

۲.۱ - استخراج زیورآلات

یکی از فلسفه‌ها و حکمت‌های تسخیر دریاها برای انسان استخراج زیور برای پوشش انسان است.
وهو الذی سخر البحر... وتستخرجوا منه حلیة تلبسونها.. و کسی است که دریا را مسخر (شما) ساخت تا …و زیوری برای پوشیدن (مانند مروارید) از آن استخراج کنید
و بوسیله غواصی گوهرهای گرانبهای دریا را استخراج کنید و وسیله آرایش خود و همسرانتان قرار دهید. اگر خداوند دریا را برای شما رام نمی‌کرد، شما هرگز قادر نبودید به دریا نزدیک شوید و در آن غواصی کنید.

۲.۲ - بهره مندی از تفضلات خدا

بهره مندی از تفضلات خداوند، از دیگر فلسفه‌های تسخیر دریاها برای انسان است.
وهو الذی سخر البحر... ولتبتغوا من فضله.. و کسی است که دریا را مسخر (شما) ساخت تا … از فضل خدا بهره گیرید
الله الذی سخر لکم البحر... ولتبتغوا من فضله.. خداوند همان کسی است که دریا را مسخر شما کرد تا... بتوانند از فضل او بهره گیرید، و شاید شکر نعمتهایش را بجا آورید!
هدف از این تسخیر آن است که" ابتغاء فضل الهی" کنید که معمولا این تعبیر در مورد تجارت و فعالیتهای اقتصادی می‌آید، و البته نقل و انتقال مسافرین و جا به جا شدن آنها نیز در آن نهفته است.
و هدف از این بهره گیری از فضل الهی تحریک حس شکرگزاری انسانها است، تا عواطف آنها برای شکر منعم بسیج شود، و به دنبال آن در مسیر معرفة الله قرار گیرند.
و معنای جمله" و لتبتغوا من فضله" این است که خدای تعالی دریاها را این چنین رام کرد، تا شما عطیه او را طلب کنید، یعنی با سفرهای دریایی، رزق خود را به دست آورید.

۲.۳ - تغذیه انسانها

از دیگر حکمت‌های تسخیر دریاها برای بشر تغذیه با گوشتهای تازه است.
وهو الذی سخر البحر لتاکلوا منه لحمـا طریـا.. و کسی است که دریا را مسخر (شما) ساخت تا… از آن، گوشت تازه بخورید
«طری» به معنای جدید و تازه است.
گوشتی که زحمت پرورش آن را نکشیده‌اید تنها دست قدرت خدا آن را در دل اقیانوسها پرورش داده و رایگان در اختیارتان گذارده است.
مخصوصا تکیه روی طراوت و تازگی این گوشت، با توجه به اینکه در آن عصر و زمان از یک جهت، و در عصر و زمان ما از جهت دیگر، گوشتهای کهنه فراوان بوده و هست، اهمیت این نعمت را آشکارتر می‌سازد، و هم اهمیت تغذیه از گوشت تازه را. با تمام پیشرفتی که در زندگی و تمدن مادی بشر به وجود آمده، هنوز دریا یکی از مهمترین منابع تغذیه انسان را تشکیل می‌دهد، و همه سال صدها هزار تن از گوشت تازه‌ای که دست لطف پروردگار برای انسانها پرورش داده، از دریا صید می‌شود.
لذا اکنون که جمعیت کره زمین رو به افزایش است و بعضی در مطالعات ابتدایی خود احساس می‌کنند خطر کمبود مواد غذایی مردم جهان را برای آینده تهدید می‌کند، افکار دانشمندان متوجه دریاها شده و چشم امید خود را به آن دوخته‌اند تا از طریق پرورش و تکثیر نسل انواع ماهیها بتوانند این کمبود را به مقدار قابل ملاحظه‌ای بر طرف سازند.
این از یک سو، از سوی دیگر مقرراتی برای جلوگیری از آلوده شدن آب دریاها و از میان رفتن نسل ماهی‌ها وضع کرده‌اند که از مجموع آن اهمیت جمله فوق که در چهارده قرن قبل در قرآن نازل شده است روشنتر می‌شود.

۲.۴ - کشتیرانی

کشتیرانی و استفاده از منابع دریایی، فلسفه و حکمت دیگر تسخیر دریاها برای انسان، از سوی خداوند است.
وهو الذی سخر البحر لتاکلوا منه لحمـا طریـا وتستخرجوا منه حلیة تلبسونها وتری الفلک مواخر فیه ولتبتغوا من فضله ولعلکم تشکرون. و کسی است که دریا را مسخر (شما) ساخت تا از آن، گوشت تازه بخورید و زیوری برای پوشیدن (مانند مروارید) از آن استخراج کنید و کشتیها را می‌بینی که سینه دریا را می‌شکافند تا شما (به تجارت پردازید و) از فضل خدا بهره گیرید شاید شکر نعمتهای او را بجا آورید!
الله الذی سخر لکم البحر لتجری الفلک فیه بامره ولتبتغوا من فضله.. خداوند همان کسی است که دریا را مسخر شما کرد تا کشتیها بفرمانش در آن حرکت کنند و بتوانند از فضل او بهره گیرید، و شاید شکر نعمتهایش را بجا آورید!
حرف لام در کلمه" لکم" لام غایت خواهد بود، و به آیه چنین معنا می‌دهد: خداوند به خاطر شما دریا را مسخر کرد، یعنی آن را طوری آفرید که کشتی شما بتواند بر روی آن جریان یابد و انسانها از آن بهره مند شوند. ممکن هم هست لام را لام تعدیه بگیریم، در نتیجه مسخر کننده دریا خود انسان می‌شود، که آن را به اذن خدا مسخر خود می‌کند.

---

تسخیر دریاها برای بهره برداری انسان، از جانب خداوند است.
وهو الذی سخر البحر لتاکلوا منه لحمـا طریـا.. و کسی است که دریا را مسخر (شما) ساخت تا… از آن، گوشت تازه بخورید
الله الذی سخر لکم البحر لتجری الفلک فیه بامره ولتبتغوا من فضله ولعلکم تشکرون. خداوند همان کسی است که دریا را مسخر شما کرد تا کشتیها بفرمانش در آن حرکت کنند و بتوانند از فضل او بهره گیرید، و شاید شکر نعمتهایش را بجا آورید!
چه کسی در ماده اصلی کشتیها این خاصیت را آفریده که در آب فرو نمی‌رود؟
و چه کسی آب را بستر نرمی برای حرکت آنها قرار داده که به راحتی در آن پیش می‌رود؟ و چه کسی به نیروی باد فرمان داده که به صورت منظم بر صفحه اقیانوسها بوزد، و کشتیها را به حرکت درآورد؟ (یا اینکه نیروی بخار را جانشین باد سازد و این مرکبهای عظیم را با سرعت زیاد به جریان اندازد). .

---

تسخیر دریاها در جهت بهره مندی انسانها از مواهب آن، نعمتی الهی و شایسته شکر و سپاس است.
وهو الذی سخر البحر لتاکلوا منه... وتستخرجوا منه... ولتبتغوا من فضله ولعلکم تشکرون. و کسی است که دریا را مسخر (شما) ساخت تا از آن، گوشت تازه بخورید و زیوری برای پوشیدن (مانند مروارید) از آن استخراج کنید و کشتیها را می‌بینی که سینه دریا را می‌شکافند تا شما (به تجارت پردازید و) از فضل خدا بهره گیرید شاید شکر نعمتهای او را بجا آورید!
الله الذی سخر لکم البحر... ولتبتغوا من فضله ولعلکم تشکرون. خداوند همان کسی است که دریا را مسخر شما کرد تا کشتیها بفرمانش در آن حرکت کنند و بتوانند از فضل او بهره گیرید، و شاید شکر نعمت هایش را بجا آورید!
هدف از این بهره گیری از فضل الهی تحریک حس شکرگزاری انسانها است، تا عواطف آنها برای شکر منعم بسیج شود، و به دنبال آن در مسیر معرفة الله قرار گیرند.
یعنی یکی دیگر از نتایج تسخیر دریا و به راه انداختن کشتیها در آن، این است که شاید شما شکرگزار شوید، زیرا نعمتهای دریایی فضل زیادتی است از خدای تعالی برای اینکه خداوند در خشکی‌ها آن قدر نعمت داده که بشر احتیاج به نعمت‌های دریایی نداشته باشد، و لیکن خداوند این نعمت زیادی را هم ارزانی داشت، و دریاها را مسخر بشر فرمود تا شاید خدا را شکرگزار باشند، چون انسان کمتر در ضروریات زندگی خود متوجه نعمت خدا می‌شود و بیاد این معنا می‌افتد که این ضروریات زندگی، نعمتهای خدای سبحان است که اگر بخواهد یک روزی از انسان سلب می‌کند، به خلاف نعمتهای بیش از حد ضرورت که آدمی در برخورد به آنها بیشتر متوجه نعمت خدا می‌شود.

---