• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

تازیانه (قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


تازيانه، شلاق يا قمچى تابيده كلفت چرمى يا ريسمانى با دسته چوبى يا غير آن است كه براى راندن چهارپا و زدن مقصر به كار مى‌رود.
[۱] ر. ك: لغت‌نامه، ج ۴، ص ۵۴۸۰، «تازيانه».
در اين مدخل از واژه «سَوْط» و «جَلْد» استفاده شده است.


تشبيه عذاب پى‌درپى و شديد نازل شده بر برخى اقوام پيشين، به ضربات تازيانه:
ألم تر كيف فعل ربّك بعاد• وثمود الّذين جابوا الصّخر بالواد• فأكثروا فيها الفساد• فصبّ عليهم ربّك سوط عذاب.
[۲] فجر/سوره۸۹، آیه۶.    
[۳] فجر/سوره۸۹، آیه۹.    
[۴] فجر/سوره۸۹، آیه۱۲.    
[۵] فجر/سوره۸۹، آیه۱۳.    

فرو ريختن تازيانه عذاب، كنايه از تعذيب پى‌درپى و شديد است.
[۶] طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج ۲۰، ص ۲۸۱.    


تنبیه شدن همسر ایّوب (علیه‌السلام) به دست آن حضرت، با بسته‌اى از ساقه‌هاى گياه يا رشته‌هاى درخت خرما به جاى تازيانه:
و خذ بيدك ضغثا فاضرب به و لاتحنث إنّا وجدنه صابرا نعم العبد إنّه أوّاب.
[۷] ص/سوره۳۸، آیه۴۴.    

«ضغث» يعنى يك مُشت پر از شاخه درخت، گیاه و يا خوشه خرما.
[۸] طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج۸، ص ۷۴۵.    


••• صد ضربه تازيانه، کیفر هر يك از زن و مرد زناکار غيرمحصن:
الزّانية والزّانى فاجلدوا كلّ وحد مّنهما مائة جلدة ....
[۹] نور/سوره۲۴، آیه۲.    

نکته حائز اهمیت این است که حد زناکار با تازیانه یکی از انواع حد زنا است که گاه به‌تنهایی حد آن است و گاه به‌ضمیمه رجم و گاه به‌ضمیمه تغریب و جز حد آن مقرر شده است. انواع حد زنا در کتب فقهی با استفاده از آیات و روایات و دیگر ادله معتبر بحث و بیان شده است. به مناسبت و به اجمال انواع حد زنا را از نظر می‌گذرانیم. امام خمینی در تحریرالوسیله در این باره می‌نویسد: حدّ زنا اقسامی دارد: اول: قتل است؛ که بر کسی واجب است که با صاحب محرمیّت نسبی مانند مادر و دختر و خواهر و شبه آن‌ها زنا کرده است.
[۱۰] موسوعة الامام الخمینی، ج۲۳، تحریرالوسیلة، ج۲، ص۴۹۵، کتاب الحدود، الاول فی حد الزنا، القول فی الحد، الاول فی اقسامه، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۹۹ ه ش.    
اقوی الحاق زن پدر به محارم نسبی می‌باشد؛ پس به‌واسطه زنای با او کشته می‌شود. و ذمّی اگر با زن مسلمانی زنا کند - با موافقت او باشد یا با اکراه او - کشته می‌شود، بر شرایط ذمّه باشد یا نه. و ظاهر آن است که این حکم در مطلق کفار جاری می‌باشد.
[۱۱] موسوعة الامام الخمینی، ج۲۳، تحریرالوسیلة، ج۲، ص۴۹۵، کتاب الحدود، الاول فی حد الزنا، القول فی الحد، الاول فی اقسامه، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۹۹ ه ش.    
همچنین کسی که با زنی زنا نماید درحالی‌که او را به آن اکراه نموده باشد کشته می‌شود.
[۱۲] موسوعة الامام الخمینی، ج۲۳، تحریرالوسیلة، ج۲، ص۴۹۵، کتاب الحدود، الاول فی حد الزنا، القول فی الحد، الاول فی اقسامه، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۹۹ ه ش.    
در مواضع گذشته، محصن بودن اعتبار ندارد، بلکه چه محصن باشد یا غیر محصن به قتل می‌رسد. و پیرمرد و جوان و مسلمان و کافر و حرّ و عبد، مساوی می‌باشند.
[۱۳] موسوعة الامام الخمینی، ج۲۳، تحریرالوسیلة، ج۲، ص۴۹۵، کتاب الحدود، الاول فی حد الزنا، القول فی الحد، الاول فی اقسامه، مسالة۱، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۹۹ ه ش.    

دوم: رجم تنها است؛ که بر شخص محصن که با زن بالغه و عاقله‌ای زنا نماید و بر زن محصنه که با مرد بالغ و عاقلی زنا نماید - درصورتی‌که هر دو جوان باشند - واجب است. و در قول معروف فقها است که: در مرد و زن جوان بین جلد و رجم جمع شود، ولی اقرب، رجم تنها است.
[۱۴] موسوعة الامام الخمینی، ج۲۳، تحریرالوسیلة، ج۲، ص۴۹۵، کتاب الحدود، الاول فی حد الزنا، القول فی الحد، الاول فی اقسامه، الثانی، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۹۹ ه ش.    
اگر مرد بالغ و عاقل و محصن، با زن غیر بالغه یا با زن دیوانه زنا نماید، آیا فقط رجم دارد یا حدّ کمتر از رجم؟ دو وجه دارد، که ثبوت رجم بر او بعید نیست. و اگر مرد دیوانه با زن عاقل و بالغ زنا نماید درصورتی‌که زن هم موافق باشد حدّ کامل - از رجم یا جلد - بر زن واجب است و بنابر اقوی، حدّی بر دیوانه نیست.
[۱۵] موسوعة الامام الخمینی، ج۲۳، تحریرالوسیلة، ج۲، ص۴۹۶، کتاب الحدود، الاول فی حد الزنا، القول فی الحد، الاول فی اقسامه، مسالة۲، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۹۹ ه ش.    

سوم: جلد تنها است؛ و جلد بر مرد زانی که محصن نیست درصورتی‌که مالک نشده باشد یعنی تزویج نکرده باشد و بر زن عاقل و بالغ درصورتی‌که بچه‌ای با او زنا کند؛ چه زن محصنه باشد یا نباشد و بر زنی که محصنه نیست درصورتی‌که زنا کند، ثابت می‌باشد.
[۱۶] موسوعة الامام الخمینی، ج۲۳، تحریرالوسیلة، ج۲، ص۴۹۶، کتاب الحدود، الاول فی حد الزنا، القول فی الحد، الاول فی اقسامه، الثالث، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۹۹ ه ش.    

چهارم: جلد و رجم با هم؛ و آن دو، حدّ پیرمرد و پیرزن می‌باشد درصورتی‌که هر دو محصن باشند، پس اول جلد می‌شوند سپس رجم می‌گردند.
[۱۷] موسوعة الامام الخمینی، ج۲۳، تحریرالوسیلة، ج۲، ص۴۹۶، کتاب الحدود، الاول فی حد الزنا، القول فی الحد، الاول فی اقسامه، الرابع، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۹۹ ه ش.    

پنجم: جلد و تغریب (تبعید) و جزّ است؛ و این‌ها حدّ بکر می‌باشند و او بنابر اقرب مردی است که ازدواج کرده ولی به زوجه، دخول ننموده است.
[۱۸] موسوعة الامام الخمینی، ج۲۳، تحریرالوسیلة، ج۲، ص۴۹۶، کتاب الحدود، الاول فی حد الزنا، القول فی الحد، الاول فی اقسامه، الخامس، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۹۹ ه ش.    

••• هشتاد ضربه شلّاق، كيفر نسبت‌دهندگان زنا (قذف‌کنندگان) به زنان پاکدامن، بدون ارائه چهار شاهد:
و الّذين يرمون المحصنت ثمّ لم يأتوا بأربعة شهداء فاجلدوهم ثمنين جلدة ....
[۱۹] نور/سوره۲۴، آیه۲۴.    


••• پنجاه ضربه تازيانه، كيفر کنیز زناكار، در صورت شوهر داشتن (محصن ه بودن):
... فمن مّا ملكت أيمنكم مّن فتيتكم المؤمنت ... فإذا أحصنّ فإن أتين بفحشة فعليهنّ نصف ما على المحصنت من العذاب ....
[۲۰] نساء/سوره۴، آیه۲۵.    

حدّ زنهاى آزاد در صورت ارتكاب زنا، صد تازيانه است، كه نصف آن، پنجاه ضربه شلّاق است.
[۲۱] طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج۳، ص ۵۵.    
و مقصود از محصنه بودن كنيزان، مؤمن و مسلمان بودن يا عفّت‌ پيشگى آنان است.
[۲۲] طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج ۴، ص ۲۷۹.    


۱. ↑ ر. ك: لغت‌نامه، ج ۴، ص ۵۴۸۰، «تازيانه».
۲. ↑ فجر/سوره۸۹، آیه۶.    
۳. ↑ فجر/سوره۸۹، آیه۹.    
۴. ↑ فجر/سوره۸۹، آیه۱۲.    
۵. ↑ فجر/سوره۸۹، آیه۱۳.    
۶. ↑ طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج ۲۰، ص ۲۸۱.    
۷. ↑ ص/سوره۳۸، آیه۴۴.    
۸. ↑ طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج۸، ص ۷۴۵.    
۹. ↑ نور/سوره۲۴، آیه۲.    
۱۰. ↑ موسوعة الامام الخمینی، ج۲۳، تحریرالوسیلة، ج۲، ص۴۹۵، کتاب الحدود، الاول فی حد الزنا، القول فی الحد، الاول فی اقسامه، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۹۹ ه ش.    
۱۱. ↑ موسوعة الامام الخمینی، ج۲۳، تحریرالوسیلة، ج۲، ص۴۹۵، کتاب الحدود، الاول فی حد الزنا، القول فی الحد، الاول فی اقسامه، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۹۹ ه ش.    
۱۲. ↑ موسوعة الامام الخمینی، ج۲۳، تحریرالوسیلة، ج۲، ص۴۹۵، کتاب الحدود، الاول فی حد الزنا، القول فی الحد، الاول فی اقسامه، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۹۹ ه ش.    
۱۳. ↑ موسوعة الامام الخمینی، ج۲۳، تحریرالوسیلة، ج۲، ص۴۹۵، کتاب الحدود، الاول فی حد الزنا، القول فی الحد، الاول فی اقسامه، مسالة۱، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۹۹ ه ش.    
۱۴. ↑ موسوعة الامام الخمینی، ج۲۳، تحریرالوسیلة، ج۲، ص۴۹۵، کتاب الحدود، الاول فی حد الزنا، القول فی الحد، الاول فی اقسامه، الثانی، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۹۹ ه ش.    
۱۵. ↑ موسوعة الامام الخمینی، ج۲۳، تحریرالوسیلة، ج۲، ص۴۹۶، کتاب الحدود، الاول فی حد الزنا، القول فی الحد، الاول فی اقسامه، مسالة۲، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۹۹ ه ش.    
۱۶. ↑ موسوعة الامام الخمینی، ج۲۳، تحریرالوسیلة، ج۲، ص۴۹۶، کتاب الحدود، الاول فی حد الزنا، القول فی الحد، الاول فی اقسامه، الثالث، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۹۹ ه ش.    
۱۷. ↑ موسوعة الامام الخمینی، ج۲۳، تحریرالوسیلة، ج۲، ص۴۹۶، کتاب الحدود، الاول فی حد الزنا، القول فی الحد، الاول فی اقسامه، الرابع، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۹۹ ه ش.    
۱۸. ↑ موسوعة الامام الخمینی، ج۲۳، تحریرالوسیلة، ج۲، ص۴۹۶، کتاب الحدود، الاول فی حد الزنا، القول فی الحد، الاول فی اقسامه، الخامس، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۹۹ ه ش.    
۱۹. ↑ نور/سوره۲۴، آیه۲۴.    
۲۰. ↑ نساء/سوره۴، آیه۲۵.    
۲۱. ↑ طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج۳، ص ۵۵.    
۲۲. ↑ طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج ۴، ص ۲۷۹.    


• مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۷، ص۳۱۲، برگرفته از مقاله «تازیانه».    
• ساعدی، محمد، (مدرس حوزه و پژوهشگر)    ، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی    


رده‌های این صفحه : دیدگاه های فقهی امام خمینی | موضوعات قرآنی
جعبه ابزار