بِئْرٍ مُعَطَّلَةٍ (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
بِئْرٍ مُعَطَّلَةٍ:(بِئْرٍ مُّعَطَّلَةٍ وَ قَصْرٍ مَّشيدٍ) «بِئْرٍ مُعَطَّلَةٍ» «بئر» به معنای چاه است/
و «معطله» به معنای رها شده و بيكار مانده و بى‌صاحب است. بنا بر این «بِئْرٍ مُعَطَّلَةٍ» یعنی چاه معطّل که آب بر، ندارد و کاخ گچ‌کاری شده.
در رواياتى كه از طرق
اهل بیت (علیهم‌السلام) به ما رسيده جمله «بئر معطلة» به علما و دانشمندانى كه در جامعه تنها مانده‌اند و كسى از علومشان بهره نمى‌گيرد تفسير شده است.
امام موسی بن جعفر (علیه‌السلام) در تفسير جمله «وَ بِئْرٍ مُعَطَّلَةٍ وَ قَصْرٍ مَشِيدٍ» فرمود:
الْبِئْرُ الْمُعَطَّلَةُ الامامُ الصّامِتُ وَ اَلْقَصْرُ الْمَشيدُ الامام النّاطِقُ: چاه معطل كه از آن بهره نمى‌گيرند، امام خاموش، و قصر محكم سر برافراشته امام ناطق است.
به موردی از کاربرد «بِئْرٍ مُعَطَّلَةٍ» در قرآن، اشاره می‌شود:
(فَكَأَيِّن مِّن قَرْيَةٍ أَهْلَكْناها وَ هِيَ ظالِمَةٌ فَهِيَ خاوِيَةٌ عَلَى عُروشِها وَ بِئْرٍ مُّعَطَّلَةٍ وَ قَصْرٍ مَّشيدٍ) «چه بسيار اهل شهرها و آبادی‌هايى كه آن‌ها را نابود و هلاک كرديم در حالى كه ستم‌كار بودند، و ديوارهاى آن بر روى سقف‌هايش فرو ريخت! و چه بسيار
چاه پرآب و قصرهاى محكم و مرتفع كه بى‌صاحب ماند.»
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: روايتى كه در
الکافی، و
معانی الاخبار، و
کمال الدین، از
امام صادق (علیه‌السلام)، و
امام کاظم (علیه‌السلام) رسيده كه در تفسير «وَ بِئْرٍ مُعَطَّلَةٍ وَ قَصْرٍ مَشِيدٍ» فرمودند: «بِئْرٍ مُعَطَّلَةٍ» امامى است كه سكوت كرده و «قَصْرٍ مَشِيدٍ» امام ناطق است.
•
شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «بئر معطله»، ج۱، ص ۱۵۵.
