بَرّ (مفردات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
بَرّ (به فتح باء و تشدید راء) از
واژگان قرآن کریم به معنای خشکی است.
مشتقات
بَرّ که در
آیات قرآن آمده عبارتند از:
الْبَرِّ (به فتح باء و تشدید راء) به معنای خشکی؛
الْبَرُّ (به فتح باء و تشدید راء) به معنای احسان‌کننده و نیکوکار؛
بَرًّا (به فتح باء و تشدید راء) به معنای نیکوکار؛
بِالْبِرِّ (به کسر باء و تشدید راء) به معنای نیکی و خوبی؛
الْاَبْرارَ (به فتح الف و سکون باء ) به معنای نیگوکاران؛
بَرَرَةٍ (به فتح باء و راء) به معنای نیگوکاران است.
بَرّ در سه معنای زیر به کار رفته است:
بَرّ به معنای خشکی،
بَرّ به معنای احسان‌کننده و
نیکوکار و به
بِرّ به معنای
نیکی و خوبی است.
به مواردی از
بَرّ که در
قرآن به کار رفته است، اشاره می‌شود:
بَرّ در
آیات قرآن کریم در معانی ذیل به کار رفته است:
بَرّ به معنای خشکی است.
(هُوَ الَّذِی یُسَیِّرُکُمْ فِی الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ) «او کسی است که شما را در خشکی و
دریا راه می‌برد.»
بَرّ به معنای احسان‌کننده و
نیکوکار است.
(اِنَّهُ هُوَ الْبَرُّ الرَّحِیمُ) «حقّا که اوست صاحب احسان وسیع و مهربان.»
(وَ بَرًّا بِوالِدَتِی وَ لَمْ یَجْعَلْنِی جَبَّاراً شَقِیًّا) «مرا به مادرم
نیکوکار گردانید و جبّار و شقی نگردانیده.»
بِرّ به معنای
نیکی و خوبی است.
(اَ تَاْمُرُونَ النَّاسَ بِالْبِرِّ وَ تَنْسَوْنَ اَنْفُسَکُمْ) «آیا مردم را به
نیکی دستور می‌دهید و خود را از یاد می‌برید.»
برّ به معنی اوّل، اسم و به معنی دوّم، صفت و به معنی سوّم مصدر است.
راغب در
مفردات می‌گوید: برّ (به فتح اول) خشکی، از این معنی توسّع به نظر آمده است لذا، به توسّع در
خیر برّ (به کسر اول) گفته شده است.
خلاصه این‌که معنای اصلی کلمه خشکی است و چون خشکی توأم با وسعت است بدان سبب به
نیکی وسیع برّ (به کسر اوّل) و به بسیار
نیکی کننده برّ (به فتح اوّل) گفته‌اند.
أَبْرار به معنای نیکو کاران است.
(اِنَ الْاَبْرارَ لَفِی نَعِیمٍ) (به يقين در آن روز
نيكان در بهشت پر نعمتند.)
بَرَرة به همان معنی نیکوکاران است.
(بِاَیْدِی سَفَرَةٍ کِرامٍ بَرَرَةٍ) (والا مقام و فرمانبردار و
نيكوكار.)
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «بر»، ج۱، ص۱۸۰.
