بهداشت اجتماعی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
نقش
دین در دستیابی به سلامت روحی در مکاتب روانشناسی معاصر، غیر قابل انکار شمرده می شود.
ویلیام جیمز، کارل یونگ، هنری لینک و بسیاری دیگر از روانشناسان معاصر درباره تأثیر
ایمان در دستیابی به آرامش روانی،
اعتماد نفس و قدرت روحی بحث
کرده‌اند.
خداوند ، آدمی را تکریم: «و لَقَد کَرَّمنا بَنی ءادَمَ»
و بر
اختیار و
اراده آزاد وی تأکید کرده: «لا اِکراهَ فِی الدِّینِ قَد تَبَیَّنَ الرُّشدُ مِنَ الغَیِّ...»،
حسّ مسئولیت پذیری را در او تقویت می کند: «مَن عَمِلَ صــلِحـًا فَلِنَفسِهِ ومَن اَساءَ فَعَلَیها...»
و زندگی او را هدفمند می سازد: «رَبَّنا ما خَلَقتَ هـذا بـطِلاً سُبحـنَکَ فَقِنا عَذابَ النّار».
چنین انسانی همواره امید به زندگی را در خود یافته، احساس نومیدی به خود راه نمی دهد: «لا یایـَسُ مِن رَوحِ اللّهِ اِلاَّ القَومُ الکـفِرون»
و فراز و فرودهای زندگی، تعادل شخصیتی او را بر هم نمی زند: «لِکَیلا تَأسَوا عَلی ما فاتَکُم ولا تَفرَحوا بِما ءاتـکُم...»
و تعادل رفتاری خود را در هر حال حفظ می کند: «والَّذینَ اِذا اَنفَقوا لَم یُسرِفوا و لَم یَقتُروا و کانَ بَینَ ذلِکَ قَوامـا».
ایمان به
خدا در
قرآن ، عامل آرامش و احساس امنیت شمرده شده: «اَلَّذینَ ءامَنوا ولَم یَلبِسوا ایمـنَهُم بِظُـلم اُولئِکَ لَهُمُ الاَمن»
و
هدایت الهی به سوی راههای سلامت دانسته شده است: «یَهدی بِهِ اللّهُ مَنِ اتَّبَعَ رِضونَهُ سُبُلَ السَّلـم».
خداوند
مؤمنان را یاری رسانده، آرامشی از سوی خویش بر دلهایشان فرو می فرستد: «هُوَ الَّذی اَنزَلَ السَّکینَةَ فی قُلُوبِ المُؤمِنینَ لِیَزدادوا ایمـنـًا...»
و در موقعیتهای دشوار، دلهای مؤمنان را استوار ساخته، به آنان روحیه و
معنویت می بخشد.
و این تنها یاد خداست که روان آدمی را معتدل ساخته، به شخصیت وی ثبات می بخشد
: «اَلَّذینَ ءامَنوا و تَطمَئِنُّ قُلوبُهُم بِذِکرِ اللّهِ اَلا بِذِکرِ اللّهِ تَطمَئِنُّ القُلوب».
در نقطه مقابل، رویگردانی از خداوند، زندگی را بر
انسان سخت و دشوار می سازد: «و مَن اَعرَضَ عَن ذِکری فَاِنَّ لَهُ مَعیشَةً ضَنکـًا»،
افزون بر این، نگاه کلی به مقوله سلامت روانی، سفارش به مجموعه ای وسیع از اصول اخلاقی مانند
صبر ،
توکل ،
تقوا ،
توبه ،
مهرورزی و برخی تشریعات چون
نماز و
حج و نیز توجه به برخی عوامل طبیعی مانند آرامش شب و کانون
خانواده در قرآن به چشم می خورد که نقش آن ها در دستیابی به سلامت روانی قابل مطالعه است.
در آیاتی دیگر از برخی عوامل یاد شده که بهداشت روانی انسان را به خطر می اندازند؛
شراب و
قمار ، بین مردم دشمنی و
کینه پدید آورده، آنها را از یاد خدا دور می سازند: «اِنَّما یُریدُ الشَّیطـنُ اَن یوقِعَ بَینَکُمُ العَدوةَ والبَغضاءَ فِی الخَمرِ و المَیسِرِ و یَصُدَّکُم عَن ذِکرِ اللّهِ وعَنِ الصَّلوة...»
همچنین نهی از صفات ناپسند اخلاقی مانند
دروغ ،
غیبت ،
تهمت ،
تجسس ،
سخن چینی و
تفاخر در راستای دستیابی به سلامت روانی قابل مطالعه است. سفارش به اجرای
عدالت ، نیکوکاری و روابط خویشاوندی،
امر به معروف ونهی ازمنکر ،
تعاون و همیاری اجتماعی
و نهی از خیانت،
قتل و
جنایت ،
آزار و اذیت
و شمردن
جنگ از مصادیق
فساد به تقویت سلامت اجتماعی می انجامد.
(۱)قرآن کریم.
(۲) دین و روان.
(۳) آرامش بیکران.
(۴) قرآن و روانشناسی.
(۵) اسلام و بهداشت روانی.
(۶) التوقیف.
(۷) قضایا البیئه من منظور اسلامی
دانشنامه موضوعی قرآن
