بنی اسرائیل در قرآن
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
بنی اسرائیل، نوادگان و نسل
یعقوب،
قوم یهود است.
اسرائیل واژه‌ای عبری است که به صورت «
اسرائین»، «اسرال» و «اسرائل» نیز خوانده شده است.
این واژه نامی برای یعقوب بن اسحاق است
که در کتاب مقدس به معنای «با
خدا کشتی می‌گیرد» یا «خدا کشتی می‌گیرد» و «مقاوم و پیروز در نزد خدا و
مردم» آمده است.
براساس گزارش کتاب مقدس این نامگذاری در پی کُشتی گرفتن
یعقوب با یکی از
فرشتگان، یا خدا در فنوئیل بوده است.
در مقابل، برخی از مفسران
مسلمان آن را
عبری و به معنای
بنده و برگزیده خدا دانسته‌اند.
به رغم پاره‌ای چالشها درباره دخیل بودن واژه یاد شده و سبب نامگذاری یعقوب به آن،
در اینکه اسرائیل نام دیگر آن حضرت بوده و مراد از
بنی اسرائیل فرزندان و نوادگان او هستند، تردیدی نیست.
بنی اسرائیل، گاه یَهود و عبرانیان نیز نامیده می‌شوند. در وجه نامگذاری آنان به «یهود» برخی
یهود را به معنای «
توبه می‌کند» و سبب این نامگذاری را توبه آنان از
گوساله پرستی
و برخی دیگر «یَتَهَوّد» را به معنای «یَتَحَرّک» گرفته و حرکتهای ویژه ی یهودیان در هنگام
عبادت را سبب این نامگذاری دانسته‌اند.
برخی دیگر سبب آن را انتساب آنها به «یهودا» فرزند چهارم یعقوب گفته‌اند
همچنین عبرانی نامیده شدن این قوم را بر اثر انتساب آنان به ابراهیم که هنگام عبور از
نهر فرات به ابراهیم عبرانی
شهرت یافت یا اقتباس شده از «عبر» نام
جدّ پنجم ابراهیم دانسته‌اند.
دسته‌ای از
لغت شناسان نیز بازگشت این نامگذاری را به
زادگاه اصلی بنی اسرائیل می‌دانند، زیرا آنان بدوی و
صحرانشین بوده، به سبب عبور از مناطق گوناگون در جست و جوی
آب و
علف، عبرانی
لقب گرفته‌اند.
ترکیب «بنی اسرائیل» و «بنو اسرائیل» قرآنی بوده و مجموعاً ۴۲ بار در قرآن با همین عنوان آمده است. بنی اسرائیل از اقوامی است که به صورت گسترده مورد توجه
قرآن قرار گرفته‌اند. شماری از
آیات مربوط، بخشهایی از تاریخ و حوادث مهم زندگی آنان را گزارش می‌کند.
هجرت نیاکان نخست آنان به
مصر و زندگی در آنجا،
خروج از آن و حرکت به سوی سرزمین موعود،
سرگردانی در
بیابان،
استقرار در سرزمین موعود
و جنگهای گوناگون بنی اسرائیل با دشمنان و نیز با یکدیگر
بخشهای مهمی از این تاریخ است.
آموزه‌های وحیانی ابلاغ شده به آنان در طول تاریخ به وسیله
موسی علیه‌السّلام و دیگر
انبیا، بخش دیگری از آیات را به خود اختصاص داده است. این آموزه‌ها حوزه وسیعی از مباحث
خداشناسی،
معادشناسی،
نبوت و
احکام گوناگون عبادی و اجتماعی
را در بر می‌گیرد. انواع نعمتهای
خداوند به بنی اسرائیل،
و امتیاز آنان نسبت به دیگر اقوام و
ملل در دسته دیگری از آیات گزارش شده است و سرانجام نوع برخورد آنان با انبیا،
معجزات و نعمتهای الهی و آموزه‌های
وحیانی،
انواع انحرافهای اعتقادی و رفتاری، نافرمانیها
و در نتیجه عذابهایی که به آن گرفتار شدند،
موضوعات دیگری است که شمار چشمگیری از آیات به گزارش آن پرداخته است.
اسباب النزول؛ الاغانی؛ املاء ما من به الرحمن؛ انوارالتنزیل و اسرارالتاویل، بیضاوی؛ بنو اسرائیل فی القرآن والسنه؛ البرهان فی تفسیرالقرآن؛ تاریخ ابن خلدون؛ تاریخ الامم والملوک، طبری؛ تاریخ اللغات السامیه؛ تاریخ الملل و النحل؛ التبیان فی تفسیر القرآن؛ تسنیم تفسیر قرآن کریم؛ التفسیر التطبیقی للکتاب المقدس؛ تفسیر جوامع الجامع؛ تفسیر الصافی؛ تفسیر العیاشی؛ تفسیر غریب القرآن الکریم؛ تفسیر القرآن العظیم، ابن کثیر؛ تفسیر القرآن الکریم، صدرالمتالهین؛ تفسیر القمی؛ التفسیر الکاشف؛ التفسیر الکبیر؛ تفسیر کنز الدقائق و بحرالغرائب؛ تفسیر المنار؛ التفسیر المنسوب الی الامام العسکری علیه‌السّلام؛ تفسیر نورالثقلین؛ جامع البیان عن تاویل آی القرآن؛ الجامع لاحکام القرآن، قرطبی؛ روض الجنان و روح الجنان؛ زادالمسیر فی علم التفسیر؛ غریب القرآن؛ قاموس کتاب مقدس؛ قاموس الکتاب المقدس؛ کتاب مقدس؛ الکشاف؛ لسان العرب؛ مجمع البحرین؛ مجمع البیان فی تفسیر القرآن؛ المصباح المنیر؛ المعرب من الکلام الاعجمی؛ المیزان فی تفسیر القرآن؛ واژه‌های دخیل در قرآن مجید.
دائرةالمعارف قرآن کریم بر گرفته از مقاله «بنی اسرائیل».
