اُشْرِبُوا (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
اُشْرِبُوا:
(وَ أُشْرِبُواْ فِي قُلُوبِهِمُ الْعِجْلَ) اُشْرِبُوا: واژه
«اشراب» در آيه مورد بحث كنايه جالبى را منعكس مى‌كند كه بيانگر حال قوم
یهود است، مى‌فرمايد:«...و دل‌هاى آنها با محبت گوساله براثر كفر آبيارى شد...»
كلمه
«اشراب» همان‌گونه كه از
مفردات راغب بر مى‌آيد دو معنى دارد:
• اگر از باب
«أَشْرَبْتُ البعير» باشد يعنى ريسمان را به گردن شتر بستم.
بنابراين معنى جمله، در آيه مورد بحث مى‌شود: «ريسمانى محكم از علاقه و محبت، قلب آنها را با گوساله ارتباط داده بود»
• «اشراب» به معنى آبيارى كردن، يا ديگرى را آب دادن باشد
اگر اشراب به این معنا باشد، در اين صورت كلمه «حبّ» در تقدير خواهد بود و معنى جمله روى هم‌رفته چنين است: «
بنی‌اسرائیل قلوب خود را با محبت گوساله سامرى آبيارى كردند»
اين جزو عادات عرب است كه هرگاه علاقه‌اى سخت و يا كينه زيادى نسبت به چيزى را بخواهند برسانند تعبيرى همانند تعبير بالا مى‌آورند.
به موردی از کاربرد
اُشْرِبُوا در
قرآن، اشاره می‌شود:
(وَ إِذْ أَخَذْنَا مِيثَاقَكُمْ وَ رَفَعْنَا فَوْقَكُمُ الطُّورَ خُذُواْ مَا آتَيْنَاكُم بِقُوَّةٍ وَ اسْمَعُواْ قَالُواْ سَمِعْنَا وَ عَصَيْنَا وَ أُشْرِبُواْ فِي قُلُوبِهِمُ الْعِجْلَ بِكُفْرِهِمْ قُلْ بِئْسَمَا يَأْمُرُكُمْ بِهِ إِيمَانُكُمْ إِن كُنتُمْ مُّؤْمِنِينَ) (و به ياد آوريد زمانى را كه از شما پيمان گرفتيم؛ و
کوه طور را بر فرازتان برافراشتيم؛ و گفتيم: «آن‌چه را از آيات و فرمان‌ها به شما داده‌ايم با قدرت بگيريد، و بشنويد و اطاعت كنيد).» آنها گفتند: «شنيديم؛ ولى مخالفت كرديم.» و دل‌هاى آنها، بر اثر كفرشان، با محبّت گوساله آميخته شد. بگو: «
ایمان شما، چه فرمان بدى به شما مى‌دهد، اگر ايمان داريد!»)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: كلمه
(اشربوا) از ماده (اشراب) است كه به معناى نوشانيدن است، و مراد از عجل محبت عجل است، كه خود عجل در جاى محبت نشسته، تا مبالغه را برساند و بفهماند كانه يهوديان از شدت محبتى كه بگوساله داشتند خود گوساله را در دل جاى دادند، و بنا بر اين جمله
(فى قلوبهم) كه جار و مجرور است، متعلق به همان كلمه حب تقديرى خواهد بود، پس در اين كلام دو جور استعاره، و يا يک استعاره و يک مجاز به كار رفته است (يكى گذاشتن عجل بجاى محبت بعجل و يكى نسبت نوشانيدن محبت با اينكه محبت نوشيدنى نيست).
•
شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «اُشْرِبُوا»، ج۲، ص۴۷۵.
