شرب (مفردات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
شُرْب (به ضم شین و سکون راء) یکی از
واژگان قرآن کریم به معنای
نوشیدن است. شرب (بر وزن علم) به معنای حصّه آب است. متقات این واژه در آیات قرآن عبارتند از:
شَراب (به فتح شین) به معنای نوشیدنی و
مَشْرَب (به فتح میم و راء و سکون شین) که به صورت مصدر میمی، اسم زمان و مکان می‌آید و جمع آن مشارب است.
شُرْب به معنای نوشیدن است.
راغب اصفهانی گوید: آن نوشیدن هر
مایع است،
آب باشد یا غیر آن.
(فَشارِبُونَ شُرْبَ الْهِیمِ) «می‌نوشند مثل نوشیدن
شتر عطشان.»
شرب (بر وزن علم) به معنای حصّه آب است، این معنا در آیه ۱۵۵
سوره شعراء و آیه ۲۸
سوره قمر آمده است.
(هذِهِ ناقَةٌ لَها شِرْبٌ وَ لَکُمْ شِرْبُ یَوْمٍ مَعْلُومٍ) (وَ نَبِّئْهُمْ اَنَّ الْماءَ قِسْمَةٌ بَیْنَهُمْ کُلُ شِرْبٍ مُحْتَضَرٌ) «آگاهشان کن که آب میان مردم و ناقه مقسوم است، هر حصّه حاضر شده است، یعنی صاحبش از مردم یا ناقه دو آن حاضر می‌شود.»
شَراب به معنای نوشیدنی است.
(یَدْعُونَ فِیها بِفاکِهَةٍ کَثِیرَةٍ وَ شَرابٍ)(اَنْزَلَ مِنَ السَّماءِ ماءً لَکُمْ مِنْهُ شَرابٌ)مَشْرَب به صورت مصدر میمی، اسم زمان و مکان می‌آید.
در آیه ۶۰
سوره بقره به صورت اسم مکان آمده و جمع آن مشارب است.
(قَدْ عَلِمَ کُلُّ اُناسٍ مَشْرَبَهُمْ) «آن‌گونه که هر یک (از طوایف دوازده‌گانه
بنی اسرائیل)،
چشمه مخصوص خود را می‌شناختند!»
در آیه ۷۳
سوره یس به صورت جمع مصدر (مشرب) به معنی مفعول آمده است.
(وَ لَهُمْ فِیها مَنافِعُ وَ مَشارِبُ اَفَلا یَشْکُرُونَ) یعنی: «برای آنها در چهارپایان منافع و نوشیدنی‌هاست.»
(وَ اُشْرِبُوا فِی قُلُوبِهِمُ الْعِجْلَ بِکُفْرِهِمْ) «نوشانده شدند
گوساله را در قلوبشان به علت کفر ورزیدن.» یعنی به
گوساله‌پرستی دل بستند و به آن عشق ورزیدند.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «شرب»، ج۴، ص۱۲.
