• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

شُرْب (مفردات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





شُرْب (به ضم شین و سکون راء) از واژگان قرآن کریم به معنای نوشیدن است.
مشتقات شُرْب در آیات قرآن عبارتند از:
شُرْبَ‌ (به ضم شین، سکون راء و فتح باء) به معنای می‌نوشد؛
شِرْب (به کسر شین و سکون راء) به معنای حصّه آب‌؛
شَراب (به فتح شین) به معنای نوشیدنی؛
مَشْرَب (به سکون شین و فتح راء) که به صورت مصدر میمی، اسم زمان و اسم مکان می‌آید؛
مشارب (به فتح میم و کسر راء) جمع مشرب به معنای نوشیدنی‌ها؛
اُشْرِبُوا (به سکون شین و کسر راء) به معنای نوشانده شدند، است.




شُرْب به معنای نوشیدن است.
راغب اصفهانی گوید: آن نوشیدن هر مایع است، آب یا غیر آن باشد.


به مواردی از شُرْب که در قرآن به‌ کار رفته است، اشاره می‌شود:

۲.۱ - شُرْبَ‌ (آیه ۵۵ سوره واقغه)

(فَشارِبُونَ‌ شُرْبَ‌ الْهِیمِ‌)
«می‌نوشند مثل نوشیدن شتر عطشان.»
شِرْب (بر وزن علم) به معنای حصّه آب‌ است، این معنا در آیه ۱۵۵ سوره شعراء و آیه ۲۸ سوره قمر آمده است.


۲.۲ - شِرْبُ‌ (آیه ۱۵۵ سوره شعراء)

(هذِهِ ناقَةٌ لَها شِرْبٌ‌ وَ لَکُمْ‌ شِرْبُ‌ یَوْمٍ مَعْلُومٍ‌)
(گفت: اين ناقه‌اى است كه معجزه الهى است براى او سهمى از آب قريه، و براى شما سهم روز معيّنى است.)


۲.۳ - شِرْبٍ‌ (آیه ۲۸ سوره قمر)

(وَ نَبِّئْهُمْ اَنَّ الْماءَ قِسْمَةٌ بَیْنَهُمْ کُلُ‌ شِرْبٍ‌ مُحْتَضَرٌ)
«آگاهشان کن که آب میان مردم و ناقه مقسوم است، هر حصّه حاضر شده است، یعنی صاحبش از مردم یا ناقه دو آن حاضر می‌شود.»


۲.۴ - شراب (آیه ۵۱ سوره ص)

(یَدْعُونَ فِیها بِفاکِهَةٍ کَثِیرَةٍ وَ شَرابٍ‌)
( ميوه‌هاى بسيار و نوشيدنی‌هاى فراوان در اختيار آنان است.)
شَراب به معنای نوشیدنی است.


۲.۵ - شَرابٌ‌ (آیه ۱۰ سوره نحل)

(اَنْزَلَ مِنَ السَّماءِ ماءً لَکُمْ مِنْهُ‌ شَرابٌ‌)
(او كسى است كه از آسمان، آبى فرستاد، كه هم از آن مى‌نوشيد.)


۲.۶ - مَشْرَبَهُمْ‌ (آیه ۶۰ سوره بقره )

(قَدْ عَلِمَ کُلُّ اُناسٍ‌ مَشْرَبَهُمْ‌ )
«آن‌گونه که هر یک (از طوایف دوازده‌گانه بنی‌اسرائیل)، چشمه مخصوص خود را می‌شناختند!»


۲.۷ - مَشارِبُ‌ (آیه ۷۳ سوره یس)

(وَ لَهُمْ فِیها مَنافِعُ وَ مَشارِبُ‌ اَفَلا یَشْکُرُونَ‌)
«برای آنها در چهارپایان منافع و نوشیدنی‌هاست.»
در آیه فوق به صورت جمع مصدر (مشرب) به معنی مفعول آمده است.


۲.۸ - اُشْرِبُوا (آیه ۹۳ سوره بقره)

(وَ اُشْرِبُوا فِی قُلُوبِهِمُ الْعِجْلَ بِکُفْرِهِمْ‌)
«نوشانده شدند گوساله را در قلوبشان به علت کفر ورزیدن.»
یعنی به گوساله‌پرستی دل بستند و به آن عشق ورزیدند.



۱. قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، ج۴، ص۱۲.    
۲. راغب اصفهانی، حسین، المفردات فی غریب القرآن، ص۴۴۸.    
۳. طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت-الحسینی، ج۲، ص۸۷.    
۴. راغب اصفهانی، حسین، المفردات فی غریب القرآن، ص۴۴۸.    
۵. واقعه/سوره۵۶، آیه۵۵.    
۶. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۹، ص۲۱۶.    
۷. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۹، ص۱۲۶.    
۸. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ح۲۴، ص۱۶۳.    
۹. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۹، ص۳۳۴.    
۱۰. شعراء/سوره۲۶، آیه۱۵۵.    
۱۱. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص ۳۷۳.    
۱۲. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۵، ص۴۳۲.    
۱۳. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۵، ص۳۰۷.    
۱۴. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۸، ص۴۹.    
۱۵. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۷، ص۳۱۳.    
۱۶. قمر/سوره۵۴، آیه۲۸.    
۱۷. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص ص۵۳۰.    
۱۸. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۹، ص۱۳۲.    
۱۹. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۹، ص۸۰.    
۲۰. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۴، ص۳۷.    
۲۱. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۹، ص۲۸۹.    
۲۲. ص/سوره۳۸، آیه۵۱.    
۲۳. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص ۴۵۶.    
۲۴. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۷، ص۳۳۲.    
۲۵. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۷، ص۳۳۲.    
۲۶. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۱، ص۱۱۹.    
۲۷. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۸، ص۷۵۰.    
۲۸. نحل/سوره۱۶، آیه۱۰.    
۲۹. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ج۱۰، ص ۲۶۸.    
۳۰. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۲، ص۳۱۵.    
۳۱. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۲، ص۲۱۴.    
۳۲. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۳، ص۲۳۴.    
۳۳. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۶، ص۵۴۲.    
۳۴. بقره/سوره۲، آیه۶۰.    
۳۵. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱، ص۲۹۰.    
۳۶. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱، ص۱۹۱.    
۳۷. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱، ص۱۹۱.    
۳۸. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۱، ص۲۵۱.    
۳۹. یس/سوره۳۶، آیه۷۳.    
۴۰. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۷، ص۱۶۳.    
۴۱. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۷، ص۱۱۰.    
۴۲. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۰، ص۴۳۴.    
۴۳. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۸، ص۶۷۷.    
۴۴. بقره/سوره۲، آیه۹۳.    
۴۵. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱، ص۳۳۵.    
۴۶. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱، ص۲۲۲.    
۴۷. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱، ص۲۶۵.    
۴۸. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۱، ص۳۱۸.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «شرب»، ج۴، ص۱۲.    






جعبه ابزار