انفعال ماء البئر بملاقاة النجاسة (شهید ثانی)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
رساله (انفعال ماء البئر بملاقاة النجاسة)، رسالة فی نجاسة البئر بملاقاة او عدمها از رسائل
شهید ثانی است.
رساله ، انفعال ماء البئر بملاقاة النجاسة تالیف
زین الدین بن علی جبعی عاملی معروف به شهید ثانی (م ۹۶۶ ق) است.
در این کتاب مسئله
نجس شدن
آب چاه به سبب ملاقات با نجاست بررسی شده است و مؤلف نظریه نجس نشدن به سبب ملاقات را انتخاب کرده است.
وی ۵ قول در مسئله را که عبارتند از نجس بدون به سبب ملاقات،
پاک بودن بدون
تغییر آب ، نجس بودن همراه با
وجوب کشیدن آب
چاه و اعاده نکردن
نماز و
غسل ، نجس نبودن و وجوب
نزح ، نجس بودن کم تراز
کر و پاک بودن بیش از کر را در ابتدا ذکر نموده و سپس مرجع این اقوال را دو قول نجس بودن و پاک بودن دانسته است.
وی منشا این نظریات را اختلاف روایات دانسته است و علاوه بر آنان، منشا دلایل قول به نجاست را کتاب
المعتبر محقق حلی (م ۶۷۶ ق) دانسته است و به بررسی و رد آنها پرداخته است و پس از رد دلایل نجاست به بیان دلایل طهارت پرداخته است.
این کتاب به سبک
فقه استدلالی نوشته شده است و در آن نظریات بزرگانی همچون
شیخ مفید (م ۴۱۳ ق)،
سید مرتضی (م ۴۳۶ ق)،
شیخ طوسی (م ۴۶۰ ق)،
محقق حلی (م ۶۷۶ ق)
علامه حلی (م ۷۲۶ ق)،
ابن زهرة (م ۵۸۵ ق) و دیگران بیان و بررسی شده است
در اعیان الشیعه
از اقوال نادر در مسائل فقهی از
ابن ابی عقیل عدم انفعال ماء البئر به مجرد ملاقات را ذکر نموده است و قول معروف و
مشهور را نجاست
آب چاه به مجرد ملاقات دانسته است.
وی به نقل از
مجالس المؤمنین قاضی نور الله تستری (م ۱۰۱۹ ق) آورده است: لا یخطر ببالی ان احدا یوافقه من مجتهدی الامامیة فی هذه المسالة سوی السید الاجل الحسیب الفاضل النقیب الامیر
معز الدین محمد الصدر الاصفهانی فانه الف فی ترویج مذهب ابن ابی عقیل رسالة مفردة
و همینطور به نقل از
ریاض العلماء از مولی
محمد محسن کاشانی نیز موافقت با این
فتوا را نقل کرده است.
در
الذریعة در سه جا
از این کتاب نام برده است
در الذریعة
تاریخ پایان آن را ۹۵۰ ق ذکر نموده و در
تاریخ پایان آن را ۹۵۹ ق دانسته است نسخه‌ها:
در الذریعة
به نسخه‌ای متعلق به
آستان قدس رضوی ، به خط
شیخ حسن بن حسین نجفی مربوط به ۹۸۰ ق و نسخه دیگری از
کتابخانه مدرسه آیة الله شیرازی بزرگ در
سامراء اشاره شده است در الذریعة
به نسخه
کتابخانه شیخ الشریعة اصفهانی به خط محمد
صالح بن حسین علی اصفهانی مربوط به سال ۱۰۰۱ اشاره شده است.
در
مقدمه‌ای بر فقه شیعه در ضمن مجموعه الافادات ذکر شده که در صفحه ۱۹۶
به نسخه‌های خطی متعددی از
کتابخانه مجلس شورای اسلامی ،
کتابخانه آستان قدس رضوی ،
کتابخانه دانشگاه تهران ،
کتابخانه ملک در تهران ،
کتابخانه آیة الله مرعشی آیة الله گلپایگانی و غیر آن اشاره شده است.
در مقدمه‌ای بر فقه شیعه به نسخه چاپی مربوط به
سال ۱۳۱۳ ق اشاره شده است
کتاب موجود تجدید چاپ آن کتاب است که توسط انتشارات مکتبة بصیرتی در
قم چاپ شده است
از ویژه گیهای کتاب اینکه صرفا به مباحث فقهی پرداخته نشده است بلکه به مباحث روایی و اسناد روایات و نحوه برخورد در کتب حدیثی اشاره شده است به عنوان نمونه در مورد کتاب
استبصار شیخ طوسی آمده است:
و لا یقدح فی ذلک کون الاستبصار منحصر فی روایات التهذیب المتعارضة کما هو الظاهر من حاله و الباعث لتصنیفه کما اشار الیه فی خطبته لان ذلک لا یبلغ حد اللزوم علی وجه یتطرق القدح فیما صرح فیه بالمتن الواضح و السند الصحیح فلعله حققه من محل آخر فان الطرق لم تنحصر فی التهذیب (ص ۷ کتاب)
فقه الحدیث و توجه به سند روایات از دیگر ویژگیهای کتاب است. به عنوان نمونه وی در مورد روایتی که از دلایل پذیرش طهارت آب چاه است می‌نویسد: فالقدح المعتبر فی هذا الحدیث انما کان من احتمال انقطاعه حیث لم یصرح فیه بان القائل الامام و حیث ثبت ذلک صار دلیلا قویا علی الطهارة بغیر اشکال و ثبوته علی الوجه الذی قررناه لم یتفطن الیه احد من الاصحاب قبل یومنا هذا فلله الحمد و المنة
نرم افزار جامع فقه اهل بیت، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی (نور).
