اعتزلوا (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
اعْتَزِلوا:
(فَاعْتَزِلوا النِّساءَ فی الْمَحیضِ) اعْتَزِلوا: از
«اعتزال» به معنی «گوشه‌گیری و کناره‌گیری کردن» و در اصل از مادّه
«عَزل» به معنی «
دور ساختن» است.
جمله‌های اوّل این
آیه که امر به گوشه‌گیری و اعتزال و
نهی از نزدیک شدن و
آمیزش با زنان
حایض می‌کند در بدو نظر شباهتی به دستورات کنونی آیین
یهود دارد، لکن به قرین
(فَاْتوهُنَّ مِنْ حَیْثُ اَمَرَکُمُ اللّٰهُ) که درباره اجازه
آمیزش جنسی با زنان بعد از پاک شدن از خون حیض می‌باشد، معلوم می‌شود که مراد از گوشه‌گیری و نزدیک نشدن، فقط
دوری از آمیزش
جنسی است.
با این حساب،
اسلام راه میانه را در مورد عادت
ماهانه زنان پیموده است و روش اسلام همه جا راه میانه است و از
افراط و
تفریط بر کنار است، در این جا نیز از تندروی یهود جلوگیری کرده و گفته که
معاشرت و هرگونه آمیزش و نشست و برخاست با زنان در این حالت غیر از عمل
جنسی هیچ‌گونه مانعی ندارد و نیز از رفتار
مسیحیان که هیچ‌گونه محدودیتی برای تماس با زنان حایض قائل نیستند، جلوگیری کرده است و به این ترتیب ضمن حفظ
احترام و شخصیت زن و ترک
تحقیر او، از کارهایی که زیان‌های بهداشتی فراوانی برای
مرد و
زن دارد پیشگیری کرده است.
به موردی از کاربرد
اعتزلوا در
قرآن، اشاره می‌شود:
(وَ یَسْاَلونَکَ عَنِ الْمَحیضِ قُلْ هُوَ اَذًی فاعْتَزِلواْ النِّساء فی الْمَحیضِ وَ لا تَقْرَبوهُنَّ حَتَّیَ یَطْهُرْنَ فاِذا تَطَهَّرْنَ فَاْتوهُنَّ مِنْ حَیْثُ اَمَرَکُمُ اللّهُ اِنَّ اللّهَ یُحِبُّ التَّوّابینَ وَ یُحِبُّ الْمُتَطَهِّرینَ) (و از تو درباره حیض و عادت
ماهانه سؤال می‌کنند، بگو: «مایه ناراحتی و آلودگی است؛ از این رو در حال حیض، از زنان کناره‌گیری کنید و با آن‌ها نزدیکی ننمایید، تا پاک شوند و هنگامی که پاک شدند، آنگونه که
خدا به شما فرمان داده، با آن‌ها آمیزش کنید! چرا که خداوند، هم توبه‌کنندگان را دوست دارد و هم پاکان را.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید:
کلمه (اعتزال) که جمله (فاعتزلوهن) امر از آن است، به معنای
عزلت گرفتن و
دوری گزیدن از معاشرت است و نیز وقتی گفته می‌شود: (عزلت نصیبه)، معنایش این است که من سهم او را مشخص نموده و از سایر سهام جدا کردم و کنار گذاشتم و کلمه (قرب) در مقابل کلمه (بعد) است و این کلمه هم به خودی خود متعدی می‌شود و هم با حرف (من) و مراد از اعتزال ترک نزدیکی از محل خون است و به هر حال پس اینکه فرمود: (از زنان در حال حیض کناره‌گیری کنید) هر چند ظاهرش امر به مطلق کناره‌گیری است همانطور که یهودیان می‌گفتند و هر چند که برای تاکید این ظاهر بار دوم هم فرمود:
(وَ لا تَقْرَبُوهُنَّ) و لیکن جمله:
(فَاْتُوهُنَّ مِنْ حَیْثُ اَمَرَکُمُ اللَّهُ) با در نظر داشتن اینکه منظور از (آنجایی که خدا دستور داده) همان مجرای خون است، که در آخر آیه است، خود
قرینه است بر اینکه جمله: (فاعتزلوا) و جمله دوم یعنی
(وَ لا تَقْرَبُوهُنَّ) جنبه
کنایه دارند، نه تصریح و مراد از آمدن زنان و نزدیکی با ایشان نزدیکی از محل خون است فقط، نه مطلق مخالطت و معاشرت و نه مطلق تمتع و لذت‌گیری از آنان.
پس معلوم شد اسلام در مساله حیض زنان راه
وسط را اتخاذ کرده، راهی میانه در بین تشدید تمامی که یهود اتخاذ کرده و در بین اهمال مطلقی که نصارا پیش گرفته‌اند و آن راه میانه این است که مردان در هنگام عادت زنان از محل ترشح خون نزدیکی نکنند و تمتعات غیر این را می‌توانند ببرند.
•
شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «اعتزلوا»، ج۳، ص۱۶۵.
