• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

ابوعبدالله اصبغ بن فرج مصری اموی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


ابوعبدالله اصبغ بن فرج اموی قرشی، یکی از محدثان و فقهای مالکی‌مذهب قرن سوم قمری در مصر و اندلس بود که مدتی منصب قضاوت را نیز برعهده داشت. او که تالیفاتی در علم اصول داشت، سرانجام به سال ۲۲۵ ق درگذشت.


ابوعبدالله اصبغ بن فرج بن سعید بن نافع مصری اموی قرشی،جدش نافع، آزاد شده عبدالعزیز بن مروان بن حکم اموی حاکم مصر بود.

اصبغ بن فرج پس از سال ۱۵۰ هـ در شهر «قرطبه»‌ اندلس به دنیا آمد و در آن جا بزرگ شد و بعدها آن جا را به قصد «فسطاط» مصر ترک کرد.
[۱] ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۱۶، ص۹۷.    
[۲] بابانی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۲۲۴.    
[۳] ذهبی، محمد بن احمد، تذکرة الحفاظ، ج۲، ص۳۴.    


اصبغ فقه را نزد اساتیدی چون ابن‌ القاسم، ابن‌وهب و اشهب فرا گرفت
[۴] قاضی عیاض، عیاض بن موسی، ترتیب المدارک، ج۴، ص۱۷.    
[۵] ابواسحاق شیرازی، ابراهیم بن علی، طبقات الفقهاء، ص۱۵۳.    
[۶] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۹، ص۱۶۶.    
[۷] بخاری، اسماعیل بن ابراهیم، التاریخ الکبیر، ج۲، ص۳۶.    
[۸] ابن‌ابی‌حاتم رازی، عبدالرحمن بن محمد، الجرح و التعدیل، ج۲، ص۳۲۱.    
و از کسانی مانند اسامة بن زید بن اسلم، حاتم بن اسماعیل و عیسی بن یونس روایت نمود و افرادی چون بخاری، ترمذی، احمد بن فرات رازی و بکر بن سهل دمیاطی از وی روایت کرده‌اند.
[۹] صفی‌الدین خزرجی، احمد بن عبدالله، خلاصة تذهیب تهذیب الکمال، ج۱، ص۳۹.    

او از یاران خاص و کاتب ابن وهب بود. از وی همانند ابن وهب در مسائل فقهی استفتا می‌شد. ابن‌معین بر این باور است که وی داناترین فرد به دیدگاه مالک بود.
[۱۰] مزی، یوسف بن عبدالرحمن، تهذیب الکمال، ج۳، ص۳۰۶.    
[۱۱] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۹، ص۱۶۶.    
برخی دیگر او را در مصر بی‌مانند دانسته‌اند. ذهبی او را فقیه مالکی‌مذهب، مفتی دیار مصر و فردی ثقه و اهل ورع می‌داند. برخی نیز او را نکوهش کرده و خبیث اللسان به حساب آورده‌اند. او به قصد استماع حدیث و کسب علم از امام مالک به مدینه رفت، ولی در روز مرگ وی به آن جا رسید و لذا به مصر بازگشت. سپس به‌ اندلس رفت و منصب «افتا» را در «قرطبه» و پس از آن، منصب قضاوت «بطلیوس» را عهده‌دار شد.

اصبغ بن فرج پس از اینکه از جانب معتصم (خلافت ۲۱۸-۲۲۷ هـ) احضار شد، فرار کرده و در حُلوان پنهان شد
[۱۲] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۰، ص۶۵۶.    
و بنابر مشهور، در سال ۲۲۵ هـ در همان‌جا درگذشت.
[۱۳] ابن‌خلکان، احمد بن محمد، وفیات الاعیان، ج۱، ص۲۴۰.    
[۱۴] زرکلی، خیرالدین بن محمود، الاعلام، ج۱، ص۳۳۳.    
[۱۵] ابن‌حبان، محمد بن حبان، الثقات، ج۸، ص۱۳۴.    
[۱۶] ذهبی، محمد بن احمد، العبر فی خبر من غبر، ج۱، ص۳۰۹.    
[۱۷] ابن‌عماد حنبلی، عبدالحی بن احمد، شذرات الذهب، ج۳، ص۱۱۴.    


کتاب‌های اصول، تفسیر غریب الموطا، ادب الصائم، مزارعه، ادب القضاة، الردّ علی اهل الاهواء و مجموعه شنیده‌هایش از ابن‌قاسم که ۲۲ جلد می‌باشد، از آثار اصبغ بن فرج است.
[۱۸] قاضی عیاض، عیاض بن موسی، ترتیب المدارک، ج۴، ص۲۰.    
[۱۹] کحاله، عمر رضا، معجم المؤلفین، ج۲، ص۳۰۲.    
[۲۰] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۱، ص۳۳۳.    
[۲۱] ابن خلکان، احمد بن محمد، وفیات الاعیان، ج۱، ص۲۴۰.    
[۲۲] شمس‌الدین ذهبی، محمد بن احمد، العبر فی خبر من غبر، ج۱، ص۳۰۹.    
[۲۳] ذهبی، محمد بن احمد، تذکرة الحفاظ، ج۲، ص۴۵۷.    
[۲۴] ابن عماد، عبد الحی بن احمد، شذرات الذهب فی اخبار من ذهب، ج۳، ص۱۱۴.    
[۲۵] ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی، تهذیب التّهذیب، ج۱، ص۳۶۱.    


۱. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۱۶، ص۹۷.    
۲. ↑ بابانی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۲۲۴.    
۳. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تذکرة الحفاظ، ج۲، ص۳۴.    
۴. ↑ قاضی عیاض، عیاض بن موسی، ترتیب المدارک، ج۴، ص۱۷.    
۵. ↑ ابواسحاق شیرازی، ابراهیم بن علی، طبقات الفقهاء، ص۱۵۳.    
۶. ↑ صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۹، ص۱۶۶.    
۷. ↑ بخاری، اسماعیل بن ابراهیم، التاریخ الکبیر، ج۲، ص۳۶.    
۸. ↑ ابن‌ابی‌حاتم رازی، عبدالرحمن بن محمد، الجرح و التعدیل، ج۲، ص۳۲۱.    
۹. ↑ صفی‌الدین خزرجی، احمد بن عبدالله، خلاصة تذهیب تهذیب الکمال، ج۱، ص۳۹.    
۱۰. ↑ مزی، یوسف بن عبدالرحمن، تهذیب الکمال، ج۳، ص۳۰۶.    
۱۱. ↑ صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۹، ص۱۶۶.    
۱۲. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۰، ص۶۵۶.    
۱۳. ↑ ابن‌خلکان، احمد بن محمد، وفیات الاعیان، ج۱، ص۲۴۰.    
۱۴. ↑ زرکلی، خیرالدین بن محمود، الاعلام، ج۱، ص۳۳۳.    
۱۵. ↑ ابن‌حبان، محمد بن حبان، الثقات، ج۸، ص۱۳۴.    
۱۶. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، العبر فی خبر من غبر، ج۱، ص۳۰۹.    
۱۷. ↑ ابن‌عماد حنبلی، عبدالحی بن احمد، شذرات الذهب، ج۳، ص۱۱۴.    
۱۸. ↑ قاضی عیاض، عیاض بن موسی، ترتیب المدارک، ج۴، ص۲۰.    
۱۹. ↑ کحاله، عمر رضا، معجم المؤلفین، ج۲، ص۳۰۲.    
۲۰. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۱، ص۳۳۳.    
۲۱. ↑ ابن خلکان، احمد بن محمد، وفیات الاعیان، ج۱، ص۲۴۰.    
۲۲. ↑ شمس‌الدین ذهبی، محمد بن احمد، العبر فی خبر من غبر، ج۱، ص۳۰۹.    
۲۳. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تذکرة الحفاظ، ج۲، ص۴۵۷.    
۲۴. ↑ ابن عماد، عبد الحی بن احمد، شذرات الذهب فی اخبار من ذهب، ج۳، ص۱۱۴.    
۲۵. ↑ ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی، تهذیب التّهذیب، ج۱، ص۳۶۱.    


عبدالسلام ترمانینی، رویدادهای تاریخ اسلام، ترجمه پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، ج۱، ص۴۹۴.
پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، ج۱، ص۱۹۱، برگرفته از مقاله «ابوعبدالله اصبغ بن فرج».

رده‌های این صفحه : درگذشتگان سال 225 (قمری) | زادگان سال 150 (قمری) | شخصیت‌های قرن 3 (قمری) | فقهای اهل‌سنت قرن 3 (قمری) | فقهای مالکی قرن 3 (قمری) | فقیهان اندلس قرن 3 (قمری) | قاضیان اهل‌سنت قرن 3 (قمری) | محدثان اهل‌سنت قرن 3 (قمری) | نویسندگان سده سوم(قمری)
جعبه ابزار