إِلَه (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
إِلَه (به کسر الف و فتح لام) یا
إِلاه یکی از مفردات
نهج البلاغه، به معنای
معبود می‌باشد.
حضرت امیر (علیه‌السلام) حقانیّت خویش را با همین کلمه بیان نموده است.
إِلَه (
إلاه) به معنای معبود و
مصدر آن به معنی
عبادت و تحیّر آید. اله مثل فعال به معنی مفعول مالوه و معبود است، در اقرب الموارد گودید: «اله الاهة: عبد عبادة - اله الها: تحیّر.» بنابراین اگر آن به معنی تحیر باشد،
خدا را از آن جهت اله گوییم که عقول در
درک ذات او متحیّر هستند و اگر به معنی عبادت بگیریم از آن سبب اله گوییم که او معبود است.
راغب در
مفردات گوید: حق آن بود که این کلمه جمع بسته نشود، چون سوای خدا معبودی نیست لیکن عرب به اعتقاد خود که معبودهایی هست، آن‌را جمع بسته و گفته‌اند: آلهه.
این کلمه در «نهج البلاغه» به صورت مفرد و جمع، هر دو آمده است.
یکی از موردی که در
نهج البلاغه استفاده شده به
شرح ذیل می‌باشد:
امیرالمومنین علی (علیه‌السلام) فرموده:
«فَمَنْ ذا أَحَقُّ بِهِ مِنّي حَيّاً وَ مَيِّتاً؟ فانْفُذوا عَلَى بَصائِرِكُمْ، وَ لْتَصْدُقْ نِيّاتُكُمْ في جِهادِ عَدُوِّكُمْ، فَوَالَّذي لاَ إِلهَ إِلاّ هُوَ إِنّي لَعَلَى جَادَّةِ الْحَقِّ، وَ إِنَّهُمْ لَعَلَى مَزَلَّةِ الْباطِلِ.» «بنابراين چه كسى به آن حضرت به هنگام
حیات و
مرگ از من سزاوارتر است؟ با بينش خويش به سوى
جهاد به
سرعت حرکت كنيد، بايد
نیّت شما در صحنه جهاد، عملتان را تصديق كند؛ سوگند به آن كسى كه جز او آفريدگار و معبودى نيست من در جاده
حق قرار دارم و آن‌ها (مخالفان) در لغزش‌گاه
باطل.»
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «الاه»، ص۶۰.
