• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

إِصْلاح (مفردات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





إِصْلاح (به کسر همزه و سکون صاد) از واژگان قرآن کریم به معنای ایجاد صلح، سازش و الفت است.
مشتقات إِصْلاح که در آیات قرآن آمده عبارتند از:
اَصْلَحَ‌ (به فتح الف، سکون صاد و فتح لام) به معنای اصلاح کرد؛
تُصْلِحُوا (به ضم تاء، سکون صاد و کسر لام) به معنای اصلاح کنید؛
اَصْلَحْنا (به فتح الف، سکون صاد و فتح لام) به معنای شایسته ساختیم؛
الصَّالِحاتِ‌ (به فتح صاد مشدد و کسر لام) به معنای اعمال و کارهای شایسته (در وصف زنان است.)




إِصْلاح به معنای ایجاد صلح، سازش و الفت است.


به مواردی از إِصْلاح که در قرآن به‌ کار رفته است، اشاره می‌شود:

۲.۱ - فَاَصْلَحَ‌ (آیه ۱۸۲ سوره بقره)

(فَمَنْ خافَ مِنْ مُوصٍ جَنَفاً اَوْ اِثْماً فَاَصْلَحَ‌ بَیْنَهُمْ فَلا اِثْمَ عَلَیْهِ.)
(و كسى كه از انحراف وصيّت‌كننده، تمايل يک جانبه او به بعض ورثه، يا از گناه او بترسد و ميان آن‌ها را اصلاح دهد، مشمول حكم تبديل وصيت نمى‌باشد و گناهى بر او نيست.)


۲.۲ - تُصْلِحُوا (آیه ۲۴۴ سوره بقره)

(اَنْ تَبَرُّوا وَ تَتَّقُوا وَ تُصْلِحُوا بَیْنَ النَّاسِ)
(و براى اين‌كه نيكى كنيد، تقوا پيشه سازيد و در ميان مردم اصلاح كنيد.)


۲.۳ - اَصْلَحَ‌ (آیه ۲ سوره محمد)

(کَفَّرَ عَنْهُمْ سَیِّئاتِهِمْ وَ اَصْلَحَ‌ بالَهُمْ)
«سیّئاتشان را تکفیر و حالشان را اصلاح کرد.»
در آیه فوق به معنای اصلاح و شایسته کردن چیزی است.


۲.۴ - اَصْلِحْ‌ (آیه ۱۵ سوره احقاف)

(وَ اَصْلِحْ‌ لِی فِی ذُرِّیَّتِی اِنِّی تُبْتُ اِلَیْکَ وَ اِنِّی مِنَ الْمُسْلِمِینَ.)
«برای من در فرزندانم صلاح ایجاد کن.»
(عَلَیَّ) دلالت دارد که اصلاح به نحوی باشد که او نیز منتفع گردد و آن‌ها به پدر خویش نیکوکار باشند، مانند آیه‌ی ۹۰ سوره انبیاء و ۷۴ سوره فرقان


۲.۵ - اَصْلَحْنا (آیه ۹۰ سوره انبیاء)

مثل‌ (وَ وَهَبْنا لَهُ یَحْیی‌ وَ اَصْلَحْنا لَهُ زَوْجَهُ.)
یحیی را به او بخشيديم و همسرش را كه نازا بود برايش شايسته باردارى ساختيم.)


۲.۶ - الصَّالِحاتُ‌ (آیه ۴۶ سوره کهف)

(الْمالُ وَ الْبَنُونَ زِینَةُ الْحَیاةِ الدُّنْیا وَ الْباقِیاتُ‌ الصَّالِحاتُ‌ خَیْرٌ عِنْدَ رَبِّکَ ثَواباً وَ خَیْرٌ اَمَلًا.)
(اموال و فرزندان، زينت زندگى دنياست و باقیات صالحات آثار ماندگار شايسته‌ ثوابش نزد پروردگارت بهتر و اميدبخش‌تر است.)
ظاهرا مراد از باقیات صالحات تمام اعمال و کارهای خیر است و غرض از بقا باقی ماندن نزد خدا است، نه این‌که غرض از بقا، باقی ماندن در دنیا پس از مردن شخص باشد و منظور از باقیات فقط آثار نیک باشد. زیرا بقاء تمام اعمال از ضرورت اسلام است‌.
(وَ کُلُّ شَیْ‌ءٍ فَعَلُوهُ فِی الزُّبُرِ • وَ کُلُّ صَغِیرٍ وَ کَبِیرٍ مُسْتَطَرٌ)
(و هر كارى را انجام دادند در نامه‌هاى اعمالشان ثبت است و هر كار كوچک و بزرگى نوشته شده است.)



۱. قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، ج۴، ص۱۴۲.    
۲. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۴۹۰.    
۳. طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت-الحسینی، ج۲، ص۳۸۷.    
۴. بقره/سوره۲، آیه۱۸۲.    
۵. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۲۸.    
۶. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ص۶۶۷.    
۷. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ص۴۳۹.    
۸. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲، ص۱۹۶.    
۹. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ص۴۸۵.    
۱۰. بقره/سوره۲، آیه۲۲۴.    
۱۱. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۳۵.    
۱۲. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۲، ص۳۳۲.    
۱۳. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۲، ص۲۲۲.    
۱۴. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲، ص۳۱۴.    
۱۵. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۲، ص۵۶۷.    
۱۶. محمد/سوره۴۷، آیه۲.    
۱۷. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۸، ص۳۳۸.    
۱۸. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۸، ص۲۲۳.    
۱۹. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۳، ص۴۱.    
۲۰. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۹، ص۱۴۶.    
۲۱. احقاف/سوره۴۶، آیه۱۵.    
۲۲. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۸، ص۳۰۸.    
۲۳. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۸، ص۲۰۲.    
۲۴. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۲، ص۳۹۶.    
۲۵. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۹، ص۱۳۰.    
۲۶. انبیاء/سوره۲۱، آیه۹۰.    
۲۷. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۳۲۹.    
۲۸. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۴، ص۴۴۶.    
۲۹. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۴، ص۳۱۶.    
۳۰. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۶، ص۱۵۸.    
۳۱. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۷، ص۹۷.    
۳۲. فرقان/سوره۲۵، آیه۷۴.    
۳۳. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۳۶۶.    
۳۴. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۵، ص۳۳۸.    
۳۵. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۵، ص۲۴۴.    
۳۶. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۷، ص۲۳۰.    
۳۷. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۷، ص۲۸۴.    
۳۸. کهف/سوره۱۸، آیه۴۶.    
۳۹. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۲۹۹.    
۴۰. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۳، ص۴۴۲.    
۴۱. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۳، ص۳۱۸.    
۴۲. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۵، ص۷۳.    
۴۳. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۶، ص۷۳۱.    
۴۴. قمر/سوره۵۴، آیه۵۲ و ۵۳.    
۴۵. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۵۳۱.    
۴۶. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۹، ص۱۴۵.    
۴۷. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۹، ص۸۸.    
۴۸. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۴، ص۵۱.    
۴۹. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۹، ص۲۹۴.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «اصلاح»، ج۴، ص۱۴۲.    






جعبه ابزار