أَنام (مفرداتنهجالبلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
أَنام (به فتح الف) یکی از مفردات
نهج البلاغه، به معنای مطلق خلق و
انسانها است.
در بیان
حضرت علی (علیهالسلام) نیز به همین معنی به کار رفته است.
أَنام به معنای مطلق خلق و انسانها است.
در
اقرب الموارد آمده است: «
الاَنامُ: الخَلْق.»
اما
قاموس المحیط آنرا مطلق خلق، اعم از
جنّ و
انس دانسته است.
و
طبرسی این واژه را به انسانها معنی کرده است.
برخی از مواردی که در «نهجالبلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل میباشد:
در نهج البلاغه ظاهرا این واژه همه جا به معنی انسانها آمده است.
چنانکه آن حضرت (علیهالسلام) در
دعای استسقاء فرمودهاند:
«اللَّهُمَّ ... نَدْعوكَ حينَ قَنَطَ الاَْنامُ، وَ مُنِعَ الْغَمامُ، وَ هَلَكَ السَّوامُ، أَلاّ تُؤاخِذَنا بَأَعْمالِنا.» «خدایا تو را در وقتی میخوانیم که مردم نومید شده و
باران قطع گردیده و چهارپایان (چرندهها) مردهاند، میخواهیم ما را با اعمال خود مواخذه نکنی.»
«سوامّ» جمع سائمه است.
همچنین حضرت امیر (علیهالسلام) هنگامی که در
صفین با اصحاب
معاویه روبرو شد، چنین فرمود:
«اللَّهُمَّ ... رَبَّ هذِهِ الاَْرْضِ الَّتي جَعَلْتَها قَراراً لِلانامِ، وَ مَدْرَجاً لِلْهَوامِّ و الاَْنعامِ ... إِنْ أَظْهَرْتَنا عَلَى عَدُوِّنا فَجَنِّبْنا الْبَغْيَ وَ سَدِّدْنا لِلْحَقِّ.» «خدایا ای پروردگار این زمین که آنرا قرارگاه انسانها و محّل حرکت و جنبیدن حشرات و چهارپایان کردهای ... اگر ما را بر
دشمنان پیروز گرداندی، از تجاوز و
ظلم دورمان بدار و برای
حق استوارمان گردان.»
«انام» جمعاً پنج بار در «نهج البلاغه» آمده است.
•
قرشی بنابی، علیاکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «انام»، ص۹۰-۸۹.