آداب تلاوت آیات (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
برای
تلاوت آیات خدا آدابی ذکر شده که در اینجا از آیات
قرآن آن آداب را ذکر می‌کنیم.
خواندن آیات الهی به هنگام
شب، از آداب تلاوت است.
... من اهل الکتـب امة قائمة یتلون ءایـت الله ءاناء الیل... «آنها همه یکسان نیستند از
اهل کتاب، جمعیتی هستند که (به
حق و
ایمان) قیام می کنند و پیوسته در اوقات شب، آیات خدا را می خوانند در حالی که
سجده می نمایند.»
به دنبال مذمت‌های شدیدی که در
آیات گذشته از
قوم یهود بعمل آمد، قرآن در این آیه برای رعایت
عدالت و
احترام به حقوق افراد شایسته، و اعلام این حقیقت که همه آنها را نمی توان با یک
چشم نگاه کرد می گوید: "اهل کتاب همه یکسان نیستند، و در برابر افراد تبه کار، کسانی در میان آنها یافت می شوند که در
اطاعت خداوند و قیام بر ایمان ثابت قدمند و پیوسته در دل شب آیات خدا را
تلاوت می کنند، و در برابر عظمت
پروردگار به سجده می افتند، بخدا و
روز رستاخیز ایمان دارند، و بوظیفه
امر به معروف و نهی از منکر قیام می کنند، و در
کارهای نیک بر یکدیگر سبقت می گیرند، و بالآخره آنها از افراد صالح و با ایمان هستند".
خواندن آیات الهی در حال سجده و
خضوع، از آداب تلاوت است.
... من اهل الکتـب امة قائمة یتلون ءایـت الله... وهم یسجدون. «آنها همه یکسان نیستند از اهل کتاب، جمعیتی هستند که (به حق و ایمان) قیام می کنند و پیوسته در اوقات شب، آیات خدا را می خوانند در حالی که سجده می نمایند.»
اولـئک الذین انعم الله علیهم من النبیین من ذریة ءادم وممن حملنا مع نوح ومن ذریة ابرهیم واسرءیل وممن هدینا واجتبینا اذا تتلی علیهم ءایـت الرحمـن خروا سجدا وبکیـا. «آنها پیامبرانی بودند که خداوند مشمول نعمتشان قرار داده بود، از فرزندان
آدم، و از کسانی که با
نوح بر
کشتی سوار کردیم، و از دودمان
ابراهیم و
یعقوب، و از کسانی که هدایت کردیم و برگزیدیم. آنها کسانی بودند که وقتی آیات خداوند رحمان بر آنان خوانده می شد به
خاک می افتادند، در حالی که سجده می کردند و گریان بودند.»
بحث را با یاد پیروان راستین این
پیامبران بزرگ تکمیل کرده می گوید: "از کسانی که
هدایت کردیم و برگزیدیم افرادی هستند که وقتی آیات خداوند
رحمان بر آنها خوانده شود به خاک می افتند و سجده می کنند، و سیلاب اشکشان سرازیر می شود" (و ممن هدینا و اجتبینا اذا تتلی علیهم آیات الرحمن خروا سجدا و بکیا).
بعضی از
مفسران، جمله "ممن هدینا و اجتبینا... را بیان دیگری برای همان انبیایی که در آغاز آیه به آنها اشاره شده دانسته اند، ولی آنچه در بالا گفتیم نزدیکتر به نظر می رسد. شاهد این سخن حدیثی است که از امام
زین العابدین علی بن الحسین ع نقل شده است که به هنگام تلاوت این
آیه، فرمود: "نحن عنینا بها": "ما مقصود از این آیه ایم"
کلمه "سجدا" در جمله "خروا سجدا و بکیا" جمع
ساجد است و کلمه "بکی" بر وزن فعول جمع
باکی است، و جمله مذکور خبر است برای کلمه "للذین" که در صدر آیه است، احتمال هم دارد که به خاک افتادن برای سجده با حالت
گریه،
کنایه باشد از کمال خضوع و
خشوع، زیرا سجده مجسم کننده کمال خضوع، و گریه مجسم کننده کمال خشوع است، و بنا بر این معنا، جا دارد مقصود از آیات و تلاوت آن یاد آوری هر چیزی باشد که شانی از شؤون خدای تعالی را
حکایت می کند.
مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۸، ص۴۹۱، برگرفته از مقاله «آداب تلاوت آیات».
