سال 161 هجری قمری
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
سال ۱۶۱ هجری قمری، شصت و یکمین سال از قرن ۲ قمری و مصادف با سال ۱۵۶ هجری شمسی است. در این سال رویدادها و وقایع نظامی و غیرنظامی مختلفی در جهان اسلام رخ داد، مانند: انتصاب حکمرانان
مصر،
موصل و سند توسط
مهدی عباسی، وقوع جنگ و شورش‌های پراکنده در سرزمین روم و برخی مناطق
اندلس، درگذشت برخی از شخصیت‌های مشهور همچون ابن انعم و ... .
• مهدی، خلیفه عباسی،
عیسی بن
لقمان بن محمد جمحی را به حکومت مصر؛
حسان شروی را به حکومت موصل؛
بسطام بن عمرو تغلبی را به حکومت آذربایجان و
عبدالملک بن شهاب مسمعی را به حکومت سند منصوب نمود.
• او،
یحیی بن خالد برمکی را به عنوان دبیر رسائل برگزید.
• مهدی، ابویوسف را به قاضی القضاتی منصوب کرد.
• مهدی دستور داد کاخ‌هایی را در راه مکّه بسازند و مجدداً علایم راهنمایی مسافران و برکه‌ها و آبگیرها را احیا کنند و به حفر چاه‌ها بپردازند.
• دستگیری و به زندان افتادن
عبداللّه بن مروان اموی بعد از قیام وی علیه مهدی؛ که پس از چندی مورد
عفو قرار گرفت و اموالی نیز به او بخشیدند.
• توسعه مسجد
بصره.
•
عبدالرحمان بن حبیب صقلبی فهری، با لشکری از بربرها از افریقیه گذشته و به اندلس رفت. او در ناحیه تدمیر اقامت گزید و مردم را به اطاعت
بنی‌عباس دعوت کرد.
• مهدی دستور داد، شهر «حدث» را برای نظارت و استیلا برگذرگاه حدث بسازند و آن را «محمّدیه» یا «مهدیّه» نامید.
وقوع جنگ و شورش‌های پراکنده در سرزمین روم و برخی مناطق اندلس:
- شورش عبدالرحمان بن حبیب فهری (صقلبی) در تدمیر (مرسیه) علیه عبدالرحمان الداخل، حاکم اندلس و دعوت مردم به حمایت از بنی العباس. در این شورش ابن حبیب شکست خورد و به بلنسیه عقب‌نشینی کرد. عبدالرحمان، کشتی‌هایی را که لشکریان بربرِ ابن حبیب از افریقا آورده بودند، به آتش کشید و سرانجا یکی از بربرها در سال ۱۶۲ ق ابن حبیب را به قتل رسانید.
- شارلمانی، پادشاه فرانسه، به همراهیِ هم‌پیمانش، سلیمان بن یقظان کلبی، حاکم سرقسطه (زاراگوزا) به ربنبلونه (بامبلونا) حمله برد و بر آن جا استیلا یافت و سپس رهسپار سرقسطه (زاراگوزا) شد. سلیمان به استقبال او آمد تا شهر را به وی سپارد، ولی مردم شهر، دروازه‌های شهر را به روی لشکریان شارلمانی بستند و حکومت را به حسین بن یحیی انصاری، که هم پیمان سلیمان یقظان در قیام علیه عبدالرحمان الداخل بود؛ سپردند. حسین نیز در پی چنین فرصتی برای به دست گرفتن قدرت و حکومت سرقسطه بود. شارلمانی مجبور به عقب‌نشینی شد و در حالی که سلیمان مانند اسیری همراه آنان بود، به سرزمین خود بازگشت؛ زیرا سلیمان عامل شکست و ناکامی در حمله شارلمانی به‌اندلس بود. چندی بعد دو پسر سلیمان حمله‌ای را ترتیب دادند و پدرشان را نجات داده به سرقسطه بازگرداندند. حسین بن یحیی انصاری بی درنگ او را کشت و به تنهایی بر سرقسطه حکومت کرد.
- در اوت سال ۷۷۸ م عقبه سپاه شارلمانی درگذرگاه «رنسولس» (Roncesvelles) در کوه‌های برتات (پیرینه) از سوی «بشکنس» (Basque باسک‌ها) مورد حمله قرار گرفته و در هم کوبیده شد. فرمانده فرانسوی «رولاند» (Roland) که از نزدیکان شارلمانی بود، در همین عملیات کشته شد.
- امپراتور لیون چهارم، فرزند کنستانتین پنجم لشکری رابرای حمله به آناتولی ترتیب داد و بر مرعش و چند شهر دیگر مستولی گشت. او تمام کسانی را که برای جنگ با او فرستاده شده بودند، کشت و یا اسیر کرد.
•
ابن انعم.
•
ابو دلامه.
•
حمّاد عجرد.
•
سفیان ثوری.
عبدالسلام ترمانینی، رویدادهای تاریخ اسلام، ترجمه پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، ج۱، ص۳۸۲.
