عبدالرحمان بن حبیب فهری
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
عبدالرحمان بن حبیب فهری، از کارگزاران و حاکمان افریقا در دوره
بنی‌امیه بود که
سفاح عباسی نیز ولایتش بر افریقا را امضا نمود، اما پس از مرگ سفاح با
منصور عباسی درگیر شد. او سرانجام به
سال ۱۳۷ ق توسط برادرش
الیاس بن حبیب فهری کشته شد.
عبدالرحمان بن حبیب بن ابی‌عبیده مرة بن عقبة بن نافع فهری، مادرش از نژاد بربر و خود، حاکمی شجاع و زیرک بود.
در لشکری که
کلثوم بن عیاض در
سال ۱۲۳ ق برای جنگ با
خوارج صفریه تجهیز کرده بود، در رکاب پدرش حضور داشت. در
نبرد بقدورة این لشکر شکست خورده و پدر عبدالرحمان، یعنی
حبیب فهری نیز به قتل رسید.
او پس از قتل پدر، به امیر
اندلس،
عبدالملک بن قطن پناه برد. وی خیال حکومت بر اندلس را بعد از کشته شدن ابن قطن در سر داشت. زمانی که با به حکومت رسیدن
ابوالخطار کلبی در اندلس آرزویش به یاس مبدل شد، به تونس برگشت و در
سال ۱۲۶ ق در آن جا اقامت گزید.
مردم تونس با وی
بیعت کرده و
حنظله بن صفوان را از حکومت افریقا برکنار کردند و بدین ترتیب ابن حبیب حاکم افریقا شد. عبدالرحمان به همراهی مردم تونس قیروان را تصرف و حکومت خود را تاسیس کرد.
مروان بن محمد آخرین خلیفه اموی، وی را بر حکومت افریقا ابقا کرد.
در
سال ۱۳۲ ق که با سفّاح عباسی به عنوان
خلیفه بیعت شد، عبدالرحمان فهری با سفّاح پیمان بست و سفّاح او را بر حکومت افریقا ابقا کرد.
عبدالرحمان پس از مرگ سفّاح در سال ۱۳۷ ق، از ارسال مالیاتی که برای خلیفه بغداد می‌فرستاد، خودداری کرد. منصور عباسی نخست او را تهدید کرد و عبدالرحمان از فرمان منصور تمرّد کرده و از خواندن خطبه به نام وی خودداری کرد و افریقا و مغرب را مستقل اعلام کرد. حکومت مستقل عبدالرحمان بن حبیب ده سال و هفت ماه به طول انجامید. در زمان حکومتش، حملاتی دریایی به سیسیل و سردینیه داشته است و غنایم فراوان و ارزشمندی به دست آورد. هم چنین در زمان او بربرهای
اباضیه سر به شورش برداشته و عبدالرحمان بعد از جنگ‌هایی که با آنان کرد، آنها را سرکوب کرد.
چندی بعد برادرش الیاس وی را با حیله و نیرنگ در قصرش در قیروان به قتل رساند. الیاس این عمل را از آن رو انجام داد که آگاه شد عبدالرحمان ولایت‌عهدی را پس از خود به پسرش،
حبیب اعطا کرده است. در حالی که نیت داشت خود ولیعهد باشد. بعدها حبیب، پسر عبدالرحمان انتقام خون پدر را از عمویش، الیاس گرفت و او را به قتل رسانده و حکومت افریقا را به دست گرفت.
عبدالسلام ترمانینی، رویدادهای تاریخ اسلام، ترجمه پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، ج۱، ص۳۵۰.
