یُقَلّلکُم (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
یُقَلّلکُمْ: (وَ يُقَلِّلُكُمْ فی أَعْيُنِهِمْ) در اصل از مادّه «
قلّة» به معنی
«کمی و کم شدن» (ضد کثرت) است.
به موردی از کاربرد
یُقَلّلکُمْ در
قرآن، اشاره می‌شود:
(وَ إِذْ يُريكُمُوهُمْ إِذِ الْتَقَيْتُمْ فی أَعْيُنِكُمْ قَليلًا وَ يُقَلِّلُكُمْ فی أَعْيُنِهِمْ لِيَقْضِيَ اللّهُ أَمْرًا كانَ مَفْعُولًا وَ إِلَى اللّهِ تُرْجَعُ الأمُورُ) ((و در آن هنگام كه در ميدان نبرد،) با هم رو به رو شديد آنها را در نظر شما كم نشان مى‌داد؛ و شما را نيز در نظر آنها كم مى‌نمود؛ تا
خداوند كارى را كه مى‌بايست انجام گيرد تحقق بخشد؛ تا
جنگ آغاز گردد و منتهى به شكست آنها شود و شكست بخورند! و همه امور به سوى خدا باز مى‌گردد.)
شیخ طبرسی در
مجمع البیان می‌فرماید:
خداوند عده
مشرکین را به
پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) در
خواب كم نشان داد و به
مؤمنین در بيدارى، زيرا
خواب انبیاء حق است. عده مشركين را در نظر مؤمنين كم نشان داد تا جرأت پيدا كنند و با آنها گلاويز شوند و عده مؤمنين را در نظر مشركين كم جلوه داد تا از جنگ سرباز نزنند و پيروزى اهل
ایمان جامه عمل بپوشد.
(وَ يُقَلِّلُكُمْ فِي أَعْيُنِهِمْ):
ابن مسعود مى‌گويد: به مردى كه در كنارم ايستاده بود، گفتم: آيا آنها هفتاد نفر هستند؟ گفت: تقريباً صد نفرند! در
روایت است كه
ابوجهل مى‌گفت: آنها را بگيريد و نكشيد. ممكن است گفته شود: خداوند چگونه آنها را در نظر ايشان كم جلوه داد؟ پاسخ اين است كه ممكن است اسبابى از قبيل غبار و ...
قرآن بار دیگر در
آیات به تناسب سخنی که از «یوم الفرقان» (روز
جنگ بدر) در آیه قبل آمده بود و پیروزی‌هایی که در این صحنه خطرناک نصیب مسلمانان شد، جزئیات دیگری از این جنگ را به خاطر
مسلمانان می‌آورد تا به اهمیّت این
نعمت پیروزی واقف‌تر شوند، می‌فرماید: «و در آن هنگام که با هم (در میدان نبرد) روبرو شدید آنها را به چشم شما کم نشان می‌داد و شما را (نیز) به چشم آنها کم می‌نمود...»
(وَ یُقَلِّلُکُمْ فِی اَعْیُنِهِمْ) این آیه به این نکته اشاره دارد که
دشمن هنگامی که به ظاهر جمعیت مسلمین نگاه می‌کرد در نظرش ناچیز جلوه می‌نمود، حتی کمتر از آنچه بودند، به اندازه‌ای که از ابوجهل نقل شده که می‌گفت: «یاران محمّد فقط به اندازه یک خوراک شترند»، کنایه از کمی فوق‌العاده آنها و یا اشاره به این بود که یک صبح تا به شام کار آنها را یکسره خواهند کرد، زیرا در اخبار جنگ بدر آمده که سپاه
قریش هر روز حدود ده شتر
ذبح می‌کردند و خوراک یک روز لشکر یک هزار نفری آنها بود.
به هر حال این موضوع اثر عمیقی در پیروزی مسلمانان داشت، زیرا از یکسو عدد دشمن در نظر آنها کم جلوه می‌کرد تا از اقدام به جنگ، ترس و واهمه‌ای به خود راه ندهند و از سوی دیگر نفرات مسلمانان در نظر دشمن کم جلوه می‌نمود تا از اقدام به جنگی که سرانجامش شکست آنها بود منصرف نشوند، به علاوه نیروی زیادتری در این راه کسب نکنند و بر آمادگی جنگی خود- به گمان این که ارتش
اسلام اهمیّتی ندارد- نیفزایند.
•
شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «یُقَلّلکُمْ»، ج۳، ص۷۴۲.
