یَصَّدَّعُون (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
یَصَّدَّعُون: (یَوْمَئِذٍ یَصَّدَّعُونَ) تعبیر به
«یَصَّدَّعُون» از مادّه
«صدع»،
در اصل به معنای «شکستن» و «شکافتن ظرف» است، ولی تدریجاً به معنای هرگونه پراکندگی و تفرق به کار رفته است، و در اینجا، اشاره به جدایی صفوف
بهشتیان و
دوزخیان می‌باشد که هر یک از این دو صف، نیز به صفوفی تقسیم می‌شوند، به تناسب سلسله مراتب
درجات بهشتی، و
درکات دوزخی.
و از مادّه
«صداع» (بر وزن حباب) به معنای سردرد نیز آمده است، که در اصل از «
صدع» به معنای شکافتن است و از آنجا که
انسان وقتی به سردرد شدید دچار می‌شود گویی می‌خواهد از شدت درد، سر او بشکافد این کلمه در این معنا به کار رفته است.
(فَأَقِمْ وَجْهَكَ لِلدِّينِ الْقَيِّمِ مِن قَبْلِ أَن يَأْتِيَ يَوْمٌ لَّا مَرَدَّ لَهُ مِنَ اللَّهِ يَوْمَئِذٍ يَصَّدَّعُونَ) ((روى خود را به سوى آيين مستقيم و پايدار بدار، پيش از آن‌كه روزى فرارسد كه هيچ كس نمى‌تواند آن را از
خدا باز گرداند و برنامه الهى را تعطيل كند)؛ در آن روز مردم به گروههايى تقسيم مى‌شوند.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: اصل اين كلمه يتصدعون بوده، و
تصدع در اصل به معناى تفرق اجزاء ظروف بوده، و به طورى كه گفته‌اند: -بعدها در مطلق تفرق استعمال شده- و باز به طورى كه گفته‌اند: -مراد از آن در آيه اين است كه: روز قيامت مردم به دو طرف بهشت و جهنم متفرق مى‌شوند-.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
(لَا يُصَدَّعُونَ عَنْهَا وَلَا يُنزِفُونَ) (شرابى كه نه از آن دردسر مى‌گيرند و نه مست مى‌شوند.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: يعنى
مقربین از نوشيدن آن كاسه‌ها دچار
صداع و خمارى كه دنبال خمر هست نمى‌شوند، و شراب بهشت مانند شراب دنيا خمارآور نيست، و
عقل آنان به خاطر سكرى كه از نوشيدن شراب حاصل مى‌شود زايل نمى‌گردد، در عين اينكه مست مى‌شوند عقلشان را هم از دست نمى‌دهند.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
•
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «یَصَّدَّعُون»، ص۶۵۰.
