یَتَجَرَّعُهُ (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
يَتَجَرَّعُهُ:
(يَتَجَرَّعُهُ وَ لاَ يَكَادُ يُسِيغُهُ) يَتَجَرَّعُهُ: در اصل از مادّه «
جرع» (بر وزن زرع) به معنى «آشاميدن و فروبردن آب» است.
«تجرع» به معنى «جرعه جرعه و به تدريج نوشيدن» است.
«جرعة» نيز به آن مقدار آب يا مايع ديگر گفته مى‌شود كه به يک‌دم و به يک‌دفعه آشاميده شود.
به موردی از کاربرد
يَتَجَرَّعُهُ در
قرآن، اشاره می‌شود:
(يَتَجَرَّعُهُ وَ لاَ يَكَادُ يُسِيغُهُ وَ يَأْتِيهِ الْمَوْتُ مِن كُلِّ مَكَانٍ وَ مَا هُوَ بِمَيِّتٍ وَ مِن وَرَآئِهِ عَذَابٌ غَلِيظٌ) (آن را جرعه جرعه سر مى‌كشد؛ و هرگز حاضر نيست به ميل خود آن را بياشامد؛ و
مرگ از هر جا به سراغ او مى‌آيد؛ ولى با اين همه نمى‌ميرد؛ و در پى او،
عذاب شديدى است!)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: كلمه تجرع به معناى نوشيدن مشروب به طور جرعه جرعه و دائم است، و كلمه اساغة به معناى جريان دادن نوشيدنى‌ها در حلق است، وقتى گفته مى‌شود ساغ الشراب معنايش اين است كه نوشيدنى را در حلق خود مى‌ريخت، و وقتى گفته مى‌شود أسغيته الشراب معنايش اين است كه من نوشيدنى را در حلق او ريختم.
آيه مورد بحث دربارۀ سرنوشت شوم جباران و گردنكشان عنيد است كه جايگاه هر ستمگر عنود در ميان آتش سوزان
جهنم است و هنگامى كه تشنه مى‌شود از آب «
صديد» (آب چركين و بدبوى متعفن) به وى مى‌نوشانند. اين مجرم گناهكار، وقتى كه خود را در برابر چنين نوشابه‌اى مى‌بيند «به زحمت جرعه جرعه آن را سر مى‌كشد و هرگز مايل نيست آن را بياشامد» بلكه به اجبار در حلق او مى‌ريزند.
(يَتَجَرَّعُهُ وَ لاٰ يَكٰادُ يُسِيغُهُ)
•
شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «یَتَجَرَّعُهُ»، ص۳۶۲.
