یَأْفِکُونَ (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
یَاْفِکُونَ: (تَلْقَفُ مَا یَاْفِکُونَ) «یَاْفِکُونَ» از مادّه
«افک» (بر وزن کتف) در اصل، به معنای منصرف ساختن از چیزی است و از آنجا که دروغ
انسان را از حق باز می‌دارد به آن
«افک» گفته می‌شود.
و در سوره
«شعراء» آیه ۴۵
، اشاره به وسائل دروغین است که آنها آن را به جای مارهای کوچک و بزرگ قالب کرده بودند.
بعضی از مفسران در اینجا احتمال دیگری در معنای آیه داده‌اند و آن این که: عصای
موسی علیه السلام، پس از آن که به صورت مار عظیمی درآمد، وسائل
سحر ساحران را نبلعید، بلکه آنها را از کار‌انداخت و به صورت نخست بازگردانید، و چنین تصور کرده‌اند که: این کار، راه هر گونه اشتباه را بر مردم می‌بست در حالی که بلعیدن آن وسائل نمی‌توانست، مردم را قانع سازد که موسی ساحری قوی‌تر از آنها نبوده است.
ولی این احتمال، نه با جمله
«تَلْقَفُ» سازگار است و نه با تناسب مطالب آیه؛ زیرا «تَلْقَفُ» به معنای برگرفتن چیزی با دقت و سرعت است نه دگرگون ساختن آن.
(وَأَوْحَيْنَا إِلَى مُوسَى أَنْ أَلْقِ عَصَاكَ فَإِذَا هِيَ تَلْقَفُ مَا يَأْفِكُونَ) (ما به موسى وحى كرديم كه: «عصاى خود را بيفكن.» ناگهان به صورت مار عظيمى در آمد و وسايل دروغين آنها را بسرعت بلعيد.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: افك به معناى گرداندن هر چيزى است از صورت اصليش، و لذا به دروغ هم افك اطلاق مى‌شود، در اين آيه از چند جهت ايجاز و اختصار كه خود يكى از نكات ادبى است به كار رفته، و تقدير آن اين است كه: ما بعد از آنكه ساحران سحر خود را انداختند به موسى
وحی فرستاديم كه تو نيز عصاى خود را بينداز، وقتى انداخت آنا به صورت مار بزرگى در آمده و شروع به بلعيدن سحرهاى ساحران كرد.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
•
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «یَاْفِکُونَ»، ص۶۳۱.
