یَأْتَلِ (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
یَأْتَلِ: (وَلَا يَأْتَلِ أُوْلُوا الْفَضْلِ)«یَأْتَلِ» از مادّه «أليّة» به معنای
سوگند ياد كردن و يا از مادّۀ «
ألو» به معنای
کوتاهی كردن و يا
ترک كردن است.
اين
تعبیر نشان مى‌دهد كه جمعى از كسانى كه آلوده
افک شدند از مهاجران در راه
خدا بودند كه
فریب منافقان را خوردند، و خداوند به خاطر سابقه آن‌ها اجازه نداد كه آنان را از
جامعه اسلامى طرد كنند و تصميم‌هايى كه بيش از حد استحقاق باشد درباره آن‌ها بگيرند.
ضمنا جمله
(لا يَأْتَلِ) از ماده «الية» (بر وزن عطيه) به معنای
سوگند ياد كردن و يا از ماده «
الو» (بر وزن دلو) به معنای كوتاهى كردن و ترک نمودن است، بنا بر اين
آیه طبق معنای اول نهى از سوگند در قطع اين گونه كمک‌ها مى‌كند. و بنا بر معنای دوم نهى از كوتاهى و ترک اين عمل مى‌نمايد.
به موردی از کاربرد «یَأْتَلِ» در
قرآن، اشاره می‌شود:
(وَلَا يَأْتَلِ أُوْلُوا الْفَضْلِ مِنكُمْ وَالسَّعَةِ أَن يُؤْتُوا أُوْلِي الْقُرْبَى وَالْمَسَاكِينَ وَالْمُهَاجِرِينَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَلْيَعْفُوا وَلْيَصْفَحُوا أَلَا تُحِبُّونَ أَن يَغْفِرَ اللَّهُ لَكُمْ وَاللَّهُ غَفُورٌ رَّحِيمٌ) «آن‌ها كه از ميان شما داراى برترى مالى و وسعت
زندگی هستند نبايد سوگند ياد كنند كه از
انفاق نسبت به نزديكان و مستمندان و مهاجران در راه خدا دريغ نمايند؛ آن‌ها بايد
عفو كنند و
چشم بپوشند؛ آيا دوست نمى‌داريد خداوند شما را بيامرزد؟! و خداوند آمرزنده و مهربان است.»
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: كلمه ايتلاء به معناى
تقصیر و ترک و سوگند است، و هر سه معنا با هم تناسب دارند، و معناى آيه اين است كه صاحبان
فضل و
سعه يعنى توانگران از شما نبايد در دادن اموال خود به خويشاوندان و مساكين و مهاجرين در راه خدا كوتاهى كنند. و يا معنايش اين است كه توانگران چنين كارى را ترک نكنند و يا اين است كه توانگران هيچ وقت سوگند نخورند كه ديگر به نام‌بردگان چيزى نمى‌دهيم، اگر هم از نام‌بردگان عمل ناملايمى ديدند صرف نظر كنند، و ببخشايند.
•
شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «الیم»، ج۱، ص۸۳.
