نَوْم (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
نَوْم (به فتح نون و سکون واو) از
واژگان نهج البلاغه به معنای
خواب است.
نُوَمَة (به ضمّ نوم و فتح واو و میم) كثير النوم است.
إِسْتِنامَة به معنای
انس گرفتن و آرامش
مثل آرامش
خواب رفته است.
نيام جمع نائم است.
موارد زيادى از آن در
نهج البلاغه آمده است.
نَوْم به معنای خواب است.
به برخی از مواردی که در «نهج‌البلاغه» به‌کار رفته است، اشاره می‌شود:
امام علی (صلوات‌الله‌علیه) در مقام
نصیحت فرموده:
«لَمْ أَرَ كالجَنَّةِ نامَ طالِبُها، وَ لا كَالنّارِ نامَ هارِبُها.» «نديدم مانند
بهشت كه طالب آن بخوابد و نديدم مانند آتش كه فرار كننده‌اش بخوابد.»
حضرت در جاى ديگر فرموده:
«يَنامُ الرَّجُلُ عَلَى الثُّكْلِ، وَ لا يَنامُ عَلَى الْحَرَبِ.» يعنى «
انسان بر
مرگ فرزندان
صبر مى‌كند ولى براى
ضرر مالى و غارت
مال صبر نمى‌كند.»
نُوَمَة به ضمّ اول و فتح ثانى كثير النوم است.
چنان‌كه حضرت علی (علیه‌السلام) فرموده:
«وَ ذلِكَ زَمانٌ لا يَنْجو فيهِ إِلاّ كُلُّ مٌؤْمِن نُوَمَة، إِنْ شَهِدَ لَمْ يُعْرَفْ، وَ إِنْ غابَ لَمْ يُفْتَقَدْ.» «كه چون ديدند او را نمى‌شناسند و چون غائب باشد از او سراغ نمى‌گيرند.»
گويا منظور از كثير النوم كسى است كه از مشاركت كار اشرار به دور است كه چون ديدند او را نمى‌شناسند و چون غائب باشد از او سراغ نمى‌گيرند، ظاهرا اشاره به زمان تسلط بنى اميّه است.
استنامة به معنای انس گرفتن. و آرامش مثل آرامش خواب رفته است.
حضرت به
مالک اشتر مى‌نويسد:
«ثُمَّ لا يَكُنِ اخْتِيارُكَ إِيّاهُمْ عَلَى فِراسَتِكَ وَ اسْتِنامَتِكَ وَ حُسْنِ الظَّنِّ مِنْكَ.» «اختيار و انتخاب حسابداران از روى فراست خود و از روى اعتماد و حسن‌ظنّ خود نباشد، چون مردان با تصنّع و حسن خدمت مى‌خواهند خود را در نزد والى، خوب جلوه دهند.»
«نيام» مثل رجال جمع نائم است.
چنان‌كه حضرت می‌فرماید:
«أَهْلُ الدُّنْيا كَرَكْب يُسارُ بِهِمْ وَ هُمْ نِيامٌ.» «اهل
دنیا همچون سوارانى هستند كه آن‌ها را مى‌برند، و آن‌ها در خوابند.»
موارد زيادى از آن در «نهج‌البلاغه» آمده است.
•
قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «نوم»، ج۲، ص۱۰۸۱.
