ذعذعة (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
ذَعْذَعَة (به فتح ذال و سکون عین اول و فتح عین دوم) از
واژگان نهج البلاغه به معنای
پراکندن است. از این ماده فقط یکبار در
خطبه ۱۶۶ آمده است.
ذَعْذَعَة به معنای پراكندن است. «ذَعْذَعَ المالَ و غيرَهُ: بدَّدهُ و فرَّقهُ»
امام (صلوات‌الله‌علیه) درباره آينده
بنی امیه فرموده:
«يُذعْذِعُهُمُ اللهُ فِي بُطُونِ أَوْدِيَتِهِ، ثُمَّ يَسْلُكُهُمْ يَنَابِيعَ فِي الاَْرْضِ، يَأَخُذُ بِهِمْ مِنْ قَوْم حُقُوقَ قَوْم.» يعنى «خداوند آنها را در متن دره‌هايش پراكنده مى‌كند، سپس آنها را در گودال‌هائى در
زمین داخل مى‌كند و با آن وضع آنها، حق قومى را از قومى مى‌گيرد. (منظور پراكندن و ناپديد شدن آنهاست.)»
(شرح‌های خطبه:
)
و به
غالب بن صعصعه پدر
فرزاق فرمود:
«مَا فَعَلَتْ إِبِلُكَ الْكثِيرَةُ؟ قال: ذَعْذَعَتْها الحُقُوقُ يا أميرالمؤمنين. فَقال (عليه السلام): ذَاكَ أَحْمَدُ سُبُلِهَا.» (
شتران فراوانت چه شدند؟ عرض كرد اى اميرمؤمنان! حقوق واجب (
زکات) آنها را پراكنده ساخت! امام فرمود: اين بهترين راه مصرف آنها بود.)
(شرح‌های حکمت:
)
از اين كلمه تنها یک مورد در «
نهج البلاغه» هست.
•
قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «ذعذع»، ج۱، ص۴۱۴.
