ابومحمد یحیی بن یحیی لیثی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
ابومحمد یحیی بن یحیی لیثی، یکی از فقهای
مالکی مذهب اندلس در قرن سوم قمری بود که بر علیه
حکم بن هشام شورش نمود. او پس از مدتی از حکم امان خواست و سرانجام به
سال ۲۳۴ ق درگذشت.
ابومحمد، یحیی بن یحیی بن ابی‌عیسی کثیر منسوب به
قبیله لیث بربری و از قبیله مصموده طنجه و دانشمند اندلس در زمان خود بود. در قرطبه (کردوبا) دانش آموخت و سپس به
مدینه کوچ کرد. در آن جا،
موطّا را از
مالک شنید و فرا گرفت و در محضر
سفیان بن عیینه در
مکه و
لیث بن سعد در
مصر کسب دانش کرد. آن گاه، با اندوخته علمی فراوان به اندلس بازگشت و در آن سامان، به نشر مذهب مالک پرداخت.
یحیی نزد امیر
هشام بن عبدالرحمان مرتبتی والا یافت. هشام، واگذاری منصب
قضاوت در اندلس و شهرهای آن را به مشورت با یحیی منوط می‌دانست. این امر بر جلالت او افزود و چون یحیی، افرادی را که بر مذهب مالک بودند جهت قضاوت برمی‌گزید؛ گرایشی در مردم برای کسب علم بر مبنای مذهبِ مالک پدید آمد.
او در زمان زمامداری حکم بن هشام، از جمله کسانی بود که متهم به شرکت در شورشِ «ربض» شد. وی از ترس این که مانند سایر فقها ـ که به همین اتهام مورد آزار و اذیت قرار گرفته بودند ـ تحت تعقیب واقع شود، به «طلیطله» گریخت. ولی پس از چندی، امان خواست و حکم به او امان داد. بنابراین به «قرطبه» بازگشت و تا زمان مرگش که در ۸۲ سالگی اتفاق افتاد، در آن جا ماند.
عبدالسلام ترمانینی، رویدادهای تاریخ اسلام، ترجمه پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، ج۱، ص۵۱۰.
