یحفکم (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
يُحْفِكُم: (فَيُحْفِكُمْ تَبْخَلُوا) از «
احفاء» به معنى «
اصرار و مطالبه و سؤال» است و در اصل از «
حفأ» به معنى «
پابرهنه راه رفتن» است و اين تعبير
کنایه از كارهايى است كه انسان تا آخرين حدّ، آن را پيگيرى مى‌كند، لذا «
احفاء شارب» به معنى «
اصلاح كردن سبيل در كوتاه‌ترين حدّ» است.
آيه فوق بيانگر دلبستگى شديد بسيارى از مردم به مسائل مالى است و در حقيقت يک نوع ملامت و سرزنش آنها و در عين حال تشويق به ترک اين وابستگى است، تا آنجا كه اگر خدا نيز از آنها مطالبه كند خشم و كينه او را به دل مى‌گيرند و بدين ترتيب با اين تازيانه ملامت، روح خفته انسانها را بيدار مى‌سازد، تا زنجير اسارت و بردگى اموال را از گردن خويش بردارند و آن‌چنان شوند كه در راه دوست از همه چيز بگذرند» و همه را بر پاى او نثار كنند، در عوض ايمان و تقوا و رضا و خشنودى او را بطلبند.
به موردی از کاربرد يُحْفِكُم در
قرآن، اشاره می‌شود:
(إِن يَسْأَلْكُمُوهَا فَيُحْفِكُمْ تَبْخَلُوا وَ يُخْرِجْ أَضْغانَكُمْ) «چراكه هرگاه اموال شما را طلب كند و بر آن تأكيد نمايد، بخل مى‌ورزيد؛ و كينه و خشم شما را آشكار مى‌سازد.»
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: كلمه احفاء كه مصدر يحفكم است، به معناى اجهاد و تحميل مشقت است. و مراد از بخل به طورى كه گفته‌اند. خوددارى از اعطاء است. و أضغان به معناى كينه‌ها است.
مى‌فرمايد: مالهايتان را از شما نمى‌خواهد، چون اگر همه اموال شما را طلب كند مشقت بزرگى به شما تحميل كرده، و آن وقت ديگر حاضر نمى‌شويد چيزى بدهيد چون اموالتان را دوست داريد، و اين باعث مى‌شود كه كينه‌هاى درونيتان بيرون بريزد و گمراه شويد.
•
شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله « یحفکم »، ص ۵۴۳.
