یادنامه مفسر کبیر علامه طباطبایی (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
«یادنامه مفسر کبیر علامه طباطبایی»، رساله‌ای است فارسی، به قلم
آیت‌الله حسن زاده آملی با عنوان «احیای تفکر اسلامی» که در
زمان حیات علامه طباطبایی ، به رشته تحریر درآمده است.
مقاله، مشتمل بر مطالب متنوعی پیرامون زندگی و
آثار علامه طباطبایی است که با ذکر عنوان از هم منفک شده است.
مطلع مقاله، سخنی از استاد
شهید مرتضی مطهری رحمة‌الله‌علیه است که در آن، علامه طباطبایی را خدمت گزار بسیار بسیار بزرگ
اسلام و مجسمه
تقوی و معنویت معرفی کرده است.
این مقاله، به
قلم آیة الله حسن زاده در شرح زندگی علامه طباطبایی نگارش شده است. نویسنده، معتقد است که
آثار هر کس معرف دارایی اوست و بهترین معرف آن جناب،
سیر و سلوک انسانی و آثار علمی از تدریس و تالیف اوست. افاضل
حوزه علمیه قم که شاغل کرسی تدریس اصول
معارف حقه جعفریه‌اند از تلامذه اویند و
تفسیر عظیم الشان «
المیزان » که عالم علم را مایه فخر و مباهات است، یکی از آثار نفیس قلمی و‌ام الکتاب مؤلفات او است. پس از آن، مطالب متنوعی از تحصیلات و شیوه علمی علامه ذکر شده است.
نویسنده، در بخش دیگری از مقاله به ذکر سلسله اساتید علامه به نقل از خود ایشان پرداخته، می‌نویسند: «استاد ما مرحوم قاضی رضوان الله علیه (
آیت‌الله حاج سید علی قاضی طباطبایی قدس سره العزیز) بود، و استاد قاضی
مرحوم حاج سید احمد کربلایی و استاد ایشان،
مرحوم آخوند مولا حسینقلی همدانی و استاد ایشان، مرحوم حاج
سید علی شوشتری و استاد ایشان،
ملا قلی جولا و بعد از
ملا قلی جولا را نمی‌شناسیم و نمی‌دانیم که
ملا قلی جولا چه کسی بود و خود حاج
سید علی شوشتری هم او را نمی‌شناخت.»
رساله محاکمات علامه طباطبایی که بین مکاتبات عارف بزرگ سید احمد کربلایی و حکیم نام دار
کمپانی در معنای یک
بیت از ابیات
شیخ عطار جریان یافته، از دیگر مطالب مقاله است. نویسنده، پس از ذکر بخشی از رساله محاکمات، ذکر دقایق عرفانی این رساله را به نوشتاری دیگر موکول می‌کند: «در محاکمات، دقیقه‌های لطیف عرفانی و نظرهای بلند فلسفی دارد که
اقتحام در آن را مجالی دیگر و وقتی وسیع تر باید.»
یکی از مؤلفات علامه طباطبایی رساله ارزش مند «
علی و الفلسفة الالهیة » است. در مقاله‌ای که علامه به مناسبت تاسیس کنگره هزاره
نهج البلاغه در
تهران ، نگارش کرده‌اند، نکته‌ای بسیار بلند
قریب به این مضمون افاده فرموده که در میان جمیع
صحابه رسول الله صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم از کسی جز
امیرالمؤمنین علی علیه‌السّلام این همه گفتار در بیان معارف حقه الهیه نقل نشده است. نویسنده، در ذیل این مطلب، به سخنان چند تن از اعاظم مانند
ابن سینا و
محی الدین بن عربی پیرامون شخصیت
امام علی علیه‌السّلام اشاره می‌کند.
آیت‌الله حسن زاده با طرح این موضوع که
هدف سفرای الهی تعلیم و تادیب بشر بوده است، علامه طباطبایی را مصداق کامل دو
اصل تعلیم و تربیت مطرح شده در کتاب تحصیل السعاده معلم ثانی
ابو نصر فارابی معرفی می‌کند. وی می‌افزاید: «هر یک از تالیفات جناب استاد علامه طباطبایی در این دو اصل مذکور حائز اهمیت بسزا و حاوی نقادی‌های دقیق و عمیق است». سپس عناوین
آثار ایشان را متذکر می‌شود.
نویسنده، در خاتمه
اثر چنین می‌نویسد: «این چند سطر را به طور عجاله به اندازه
درایت خودم از معظم له تحریر و به حضور ارباب
فضل تقدیم داشتم و مقرم که
حق ترجمه را در حق صاحب ترجمه ایفا نکرده‌ام.» وی اظهار امیدواری می‌کند که در فرصت بیشتر بتواند وظیفه قدر شناسی نسبت به استاد را به جای آورد.
نرم افزار مجموعه آثار علامه حسن‌زاده آملی، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
