گیاهان دارویی و نحوه کاربرد آنها (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کتاب«
گیاهان دارویی و نحوه کاربرد آنها برای بیماری‌های مختلف در طب سنتی»، نوشته آقای
مهدی خسروی، نگاشته‌ای به
زبان فارسی، پیرامون شناخت
گیاهان دارویی و خواص آنها در درمان بیماری هاست.
مؤلف، انگیزه اش را از نگارش این اثر چنین بیان می‌کند: «و اما عواملی که سبب نوشتن کتاب
گیاهان دارویی بعد از تالیف کتاب
طب سنتی سینا گردید، اول اطلاعاتی بود که این جانب از
گیاهان دارویی داشتم و این اطلاعات در
خانواده ما نسل به نسل بوده و اجداد ما تحقیقات و تجربیات فراوانی هرکدام در
زمان حیات خود داشته‌اند؛ در ثانی رشته تحصیلی حقیر در دانشگاه با اطلاعات این جانب هماهنگی داشته؛ ثالثا احساس نمودم که
مردم عزیز
کشور ما در حال دور شدن از علم
گیاهان دارویی می‌باشند و این سرمایه عظیم خدادادی ممکن است روزی به بوته فراموشی سپرده شود، لذا در حد فرصت، اقدام به نوشتن این کتاب نمودم».
تاریخ پایان نگارش این اثر،
شهریور ۱۳۷۲ ش است.
کتاب، در یک مقدمه و بیست و هشت بخش، بر اساس ترتیب الفبایی
گیاهان مورد استفاده در طب سنتی، به رشته تحریر درآمده است. هر بخش از این کتاب، با توجه به تعداد
گیاهان معرفی شده در آن، به چند قسمت تقسیم می‌شود.مؤلف، در ابتدا، نام مشهور هر
گیاه را ذکر می‌کند، آن گاه نام علمی آن را و سپس نام‌های دیگرش را.در ذیل هر
گیاه، به تیره
گیاه، شکل ظاهری،
طبیعت آن از لحاظ گرمی، سردی، خشکی و تری، خواص و منافع آن، مضار و شیوه دفع زیان‌های احتمالی آن، شیوه و مقدار مصرف آن می‌پردازد.
۱. در نگارش این اثر- چنان که از محتوای آن می‌توان
استنباط کرد- مؤلف از منابعی بهره برده، ولی مگر به ندرت، از این منابع یاد نمی‌کند.
۲. به نظر می‌رسد بیشتر همت مؤلف- چنان که از مقدمه کتاب هم می‌توان فهمید- نگارش کتابی در درمان بیماری‌ها برای عموم
مردم و بر اساس تجربیات و آموخته‌های خود است؛ ازاین‌رو، کمتر به سخنان دیگران استناد می‌کند، همچنین در این اثر، کمتر با
استدلال و یا مطالب پیچیده علمی روبه رو می‌شویم.
۳. مؤلف، در این اثر، تنها به بیان خصوصیات و فواید
گیاهان مورد کاربرد در پزشکی سنتی پرداخته، ولی چنان که خود در مقدمه کتاب متذکر شده است:«داروهای
طب سنتی ، منحصر به
گیاهان دارویی نیست، بلکه اطباء طب سنتی از تمام امکانات موجود در محیط خود، از قبیل عامل فیزیکی و
مواد شیمیایی و
گیاهی و جانوری و ترکیبات معدنی و غیره برحسب لزوم استفاده می‌نمایند و این اشتباه است که فردی تصور کند داروهای طب سنتی، منحصر به
گیاهان دارویی است».
۴.
نثر مؤلف در تحریر مطالب این کتاب، نثری امروزی و خالی از پیچیدگی است. از سوی دیگر، مؤلف، تنها به معرفی
گیاهانی می‌پردازد که امروزه در دسترس عموم است و برخلاف بسیاری از کتاب‌های دیگری که در این موضوع نگاشته شده، تنها به صرف یک گزارش نامعتبر، مفردات
گیاهی ناشناخته و یا نایاب را در این کتاب
ذکر نمی‌کند. وی در این باره می‌گوید: «این کتاب، گرچه همه داروهای
گیاهی را شامل نمی‌شود، لکن اکثر داروهایی را که در دسترس بوده و می‌توانند نیازهای
دارویی را از نظر
گیاهان دارویی مرتفع نمایند، در بر دارد».
۵. همچنین مؤلف از اطناب‌های بی فایده و پرگویی‌های ملال آور پرهیز می‌کند. عوامل مزبور، باعث می‌شود خواننده‌ای که
حوصله و یا توان علمی مراجعه به منابع مفصل و قدیمی را ندارد، به راحتی و با اندک آشنایی با مبانی علمی طب سنتی بتواند از این کتاب بهره ببرد. البته، مؤلف، بسیاری از اصطلاحات طب سنتی (مثل استرخاء، خفقان، اخلاط بلغمی) را در این
کتاب به کار برده، ولی متاسفانه- مگر در مواردی- نه در پاورقی و نه در فهرستی مجزا، به تبیین آنها نپرداخته است و این امر تا حدی خواننده ناآشنا با این
اصطلاحات را دچار مشکل می‌کند.
کتاب، فاقد فهرست و پاورقی است.
نرم افزار جامع طب، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
