• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

ضلالت (قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


از موضوعات و عناوین مطرح شده در آیات قرآن، ضلالت است.


ضلالت، عدول از راه مستقیم و ضدّ هدایت است؛ خواه عمدى باشد يا سهوى؛ زياد باشد يا كم.
[۱] راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، ص ۲۹۷، «ضل».    

در اين‌ عنوان آیاتی معرفی می‌شوند که در آن‌ها از واژه‌هاى‌ «زيغ»، «ضلّ»، «غوى» و «صدّ عن السّبيل» و آنچه معناى ضلالت را مى‌رساند، استفاده شده است.

ضلالت از ریشه ضَلَل به‌ معنای گمراهی، عدول و منحرف شدن از راه مستقیم است و در اصطلاح به‌ معنای راه نیافتن یا انحراف از راهی است که شخص را به مطلوب نمی‌رساند. امام‌ خمینی ضلالت را از مباحث مهمی می‌داند که در متون دینی به آن اشاره شده‌ است و ضلالت را مقابل هدایت می‌داند که گاهی از آن به امر عدمی یاد می‌شود، ایشان ضلالت را به ‌معنای انحراف از راه مستقیم می‌داند که امری عدمی است،
[۲] خمینی، روح‌الله، صحیفه امام، ج۸، ص۳۲۷، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۹.    
اما در امور اعتقادی ضلالت را عدم مطابقت با واقع و امر خیالی و وهمی می‌داند که حقیقتی در خارج ندارد.
[۳] خمینی، روح‌الله، شرح چهل حدیث، ص۵۴۳، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۸.    
ضلالت به‌ صورت کلی بر دو قسم، ضلالت ابتدایی و ضلالت کیفری تقسیم می‌شود. ضلالت ابتدایی مربوط به ساحت قدس خداوند نیست زیرا حق‌تعالی منبع خیر و کمال است و نقص و شر در او راهی ندارد؛ اما ضلالت کیفری در پی آن است که انسان وقتی راه بی راه می‌رود حق‌تعالی او را به حال خود رها می‌کند. امام‌ خمینی شیطان را عامل ضلالت می‌داند و معتقد است شیطان راهزن طریق هدایت است و اغواگری‌های او سبب سقوط انسان به دره‌های ظلمانی طبیعت می‌شود.
[۴] خمینی، روح‌الله، صحیفه امام، ج۱، ص۸، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۹.    

همچنین از امور دیگری که موجب ضلالت انسان می‌شود تبعیت از هوای نفس است؛ زیرا حب دنیا و حب نفس زمینه تدریجی سلطه شیطان و گرفتن ایمان انسان را فراهم می‌کند.
[۵] خمینی، روح‌الله، جهاد اکبر، ص۵۴، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۷.    

ضلالت و انحراف از حق دارای مراتبی است و هر مقدار که رسوخ و شدت جهل و داخل ظلمت نفسانی بیشتر باشد، ضلالت افراد بیشتر خواهد شد. از این‌ رو برای اهل ضلالت و اشقیاء به حسب مراتب آنان در ضلالت و انحراف از صراط مستقیم، درکاتی از جهنم وجود دارد و انسان‌ هر چه در این مسیر در انحراف بیشتر رود از صراط انسانیت دورتر می‌شود.
[۶] خمینی، روح‌الله، دانشنامه امام خمینی، ج۱۰، ص۴۱۸، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۴۰۰.


آثار ضلالت (قرآن)، آرزوی ضلالت (قرآن)، اتمام حجت قبل از ضلالت (قرآن)، اجتناب از ضلالت (قرآن)، اختیار در ضلالت (قرآن)، ازدیاد ضلالت (قرآن)، استمرار ضلالت (قرآن)، اضلال (قرآن)، افترای ضلالت (قرآن)، اقرار به ضلالت (قرآن)، انبیاء و ضلالت (قرآن)، برخورد با ضلالت‌پیشگان (قرآن)، پیشگیری از ضلالت (قرآن)، تبین ضلالت (قرآن)، تجارت ضلالت (قرآن)، ترس از ضلالت (قرآن)، تشبیه ضلالت (قرآن)، ثمود و ضلالت (قرآن)، جایگاه ضلالت (قرآن)، حتمیت ضلالت (قرآن)، خطر ضلالت (قرآن)، راه‌های ضلالت (قرآن)، رهبران ضلالت (قرآن)، زیان ضلالت (قرآن)، ضلالت‌پیشگان (قرآن)، عذاب ضلالت (قرآن)، عوامل ضلالت (قرآن)، محمد و ضلالت (قرآن)، مراتب ضلالت (قرآن)، مصونیت از ضلالت (قرآن)، مقایسه ضلالت (قرآن)، ملاک ضلالت (قرآن)، منشأ ضلالت (قرآن)، موانع ضلالت (قرآن)، مؤمنان و ضلالت (قرآن)، نجات از ضلالت (قرآن).

۱. ↑ راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، ص ۲۹۷، «ضل».    
۲. ↑ خمینی، روح‌الله، صحیفه امام، ج۸، ص۳۲۷، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۹.    
۳. ↑ خمینی، روح‌الله، شرح چهل حدیث، ص۵۴۳، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۸.    
۴. ↑ خمینی، روح‌الله، صحیفه امام، ج۱، ص۸، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۹.    
۵. ↑ خمینی، روح‌الله، جهاد اکبر، ص۵۴، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۷.    
۶. ↑ خمینی، روح‌الله، دانشنامه امام خمینی، ج۱۰، ص۴۱۸، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۴۰۰.


• مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۱۹، ص۴۵، برگرفته از مقاله «ضلالت».    
• دانشنامه امام خمینی    ، تهران، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی    ، ۱۴۰۰ شمسی.


رده‌های این صفحه : دیدگاه های اخلاقی امام خمینی | ضلالت | موضوعات قرآنی
جعبه ابزار