گریه اجنه برای امام حسین
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
واقعه
عاشورا و
شهادت امام حسین (علیهالسّلام) در راس مهمترین حوادث تاریخ بشریت قرار دارد. یکی از نشانههای عظمت این حادثه، رخدادهای شگفتی است که غالباً آنها شکل خرق عادت داشته و در پی
شهادت امام حسین (علیهالسّلام) به وقوع پیوست. یکی از این رخدادهای عجیب، گریه
اجنه بر مصیبت
کربلا و شهادت امام حسین (علیهالسّلام) بود.
حادثه عاشورا از لحاظ ماهیت، اهداف و آثاری که بر جای نهاد، یکی از بزرگترین رویدادهای تاریخ بشر است؛ چراکه قهرمان حادثه، امامی معصوم اسـت کـه بـه منظـور حفظ کاملترین و آخرین دین الهی، جان خود را فدا کرد. رخدادهای شگفتی که در پی شهادت آن حضرت، در جهان هستی پدید آمد، گواهی بر عظمت قیام او و شدت فاجعه شهادتش است. در یک نگاه گذرا بـه مـتـون تاریخی و روایی
شیعه و
اهل سنت، گزارشهای بسیاری از این دست حوادث به چشم میخورد که در مجموع، گویای آن است که این حادثه، در میان حوادث رخ داده در تمام تاریخ بشر، اهمیت خاصی دارد و بدین لحاظ درخور دقت و بررسی ویژه است. یکی از حوادث عجیبی که قبل و بعد از شهادت امام حسین (علیهالسّلام) رخ داد، گریه جنیان مومن بر مصیبت کربلا و شهادت امام حسین (علیهالسّلام) بود.
یکی دیگر از حوادث شگفتی که برخی منابع از آن سخن گفتهاند، گریه جنیان برای
شهادت امام حسین است. از جمله
شیخ صدوق در اینباره گزارش کرده است: گروهی که سر امام را تا
شام همراهی میکردند، گفتند که شبها تا صبح نوحه
جنیان را بر حسین میشنیدند.
بر اساس روایات متعـدد جنیـان مـؤمن نیز در کنار دیگر موجودات، در عـزای امام حسین (علیهالسّلام) گریستهاند. در روایت ابوبصیر از
امام باقر آمده است که انس و جن و پرندگان و وحوش، چنان بر حسین (علیهالسّلام) گریستند که اشکشان سرازیر شد.
برخی روایات دیگر، از قول کسانی است که نوحه سرایی و گریه و عـزای جنیان را به گوش خود شنیده انـد؛ ماننـد
ام سلمه همسر گرامی رسـول خـدا که روزی به خادمش گفت: گویا فرزندم (حسین (علیهالسّلام) کشته شده است؛ زیرا از زمان رحلت
رسول خدا (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم) به این سو، دیگر صدای گریه و نوحه جنیان را نشنیده بودم، جـز دیشب که شنیدم میگفتند:
أيا عَينايّ فَاحْتَفِلِي بِجهْدٍ | | فَمنْ يَبْكي عَلى الشُّهداء بَعْدي |
عَلى رَهْطٍ تُقُودُهُمُ المنايا | | إلى مُتَجبِّرٍ مِنْ نَسْلِ عَبْد |
| | |
«ای دیده من! باجدیت گریه کن، و پس از من چه کسی بر شهدا خواهد گریست؟ بر گروهی که مرگ، آنان را در زمان حکومت زورگویی از نسل بردگان حرکت میدهد.»
ابن قولویه در کتاب
کامل الزیارات بابی با عنوان «نوح الجن علی الحسین» مشتمل بر ده روایت گشوده است که روایت بالا یکی از آنهاست.
در منابع روایی و تاریخی اهل سنت نیز روایات متعددی با این مضمون به چشم میخورد؛ از جمله
ابوجناب کلبی میگوید: به
کربلا رفتم و به یکی از اشراف آنجا گفتم: شنیدهام که شما صـدای نوحه جنیان را میشنوید. گفت: در اینجا کسی نیست که صدای آنان را نشنیده باشد. پرسیدم: چه شنیدهای؟ گفت: شنیدم که میگفتند:
مَسَحَ الرَّسُولُ جَبينَهُ | | فَلَهُ بَريقٌ في الخدُود |
أبَواهُ مِنْ عُلْيا قُرَيْشٍ | | جَدُّهُ خَيرُ الجدُودِ |
| | |
«گونههایش میدرخشید. چون رسول خدا بر پیشانی اش دست کشیده است. پدر و مادرش از بزرگان قریشاند و نیای او بهترین نیاکان است.»
در برخی گزارشها نیز آمده است که پس از شهادت ابی عبدالله (علیهالسّلام) در بعضی مناطق، مردم ندای هاتفی غیبی را شنیدند که اشعاری در رثای آن حضرت میخواند؛ اما صاحب صدا را نمیدیدند. بعید نیست که این نداها نیز از جنیان مناطق بوده باشـد؛ گرچه امکان آن نیز هست که فرشتگان و ماموران غیبی خداوند، چنین نداهایی را سر داده باشند. بنا به نقل
ابن قولویه یکی از اهالی
بیت المقدس، شبانگاه پس از شهادت امام حسین (علیهالسّلام)، مردم آنجا ندای هاتفی غیبی را میشنیدند که میگفت:
أَتَرْجُو اُمَّةٌ قَتَلَتْ حُسَيْناً | | شَفاعَةَ جَدِّهِ يَومَ الحسابِ |
مَعاذَ اللهِ! لا نِلْتُمْ يَقيناً | | شَفاعةَ أحْمَدَ وَأبي تُرابِ |
قَتَلْتُمْ خَيْرَمَنْ رَكبَ الْمَطايا | | وَخَيْرَ الشَّيـْبِ طَرّا وَالشَّبابِ |
| | |
«آیا امتی که حسین را به قتل رساند، به
شفاعت جدش در روز حساب امیدوار است؟ نه هرگز به شفاعت احمد و
ابو تراب دست نخواهد یافت. شما بهترین مردم و برترین شخص در میان همه پیران و جوانان را کشتید.»
• پیشوایی، مهدی، مقتل جامع سیدالشهداء، ج۲، ص۲۱۱.