کَیْل (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
كَيْل (به فتح کاف و سکون یاء) از
واژگان نهج البلاغه به معنای پیمانه كردن و پيمانه است. این کلمه دو بار در
نهج البلاغه آمده است.
كَيْل به معنای پيمانه كردن و پيمانه است.
حضرت علی (علیه‌السلام) درباره دلسوزى خويش فرموده:
«وَيْلُ امِّهِ كَيْلاً بِغَيْرِ ثَمَن لَوْ كَانَ لَهُ وِعَاءٌ وَ لَتَعْلَمُنَّ نَبَأَهُ بَعْدَ حِين» «ويل امّه» يعنى واى بر مادر او، اين كلمه براى تحقير وضع شده ولى در تعظيم به كار مى‌رود. «
كيلا» مفعول فعل محذوف است، در اينجا مراد از «ويل امّه» مدح و يا ذم است. يعنى «خيرباد (يا واى) بر شما علم و حكمت را براى شما بدون قيمت پيمانه كرده و تحويل مى‌دهم، اى كاش ظرفى براى آن (قلوب قبول كننده) پيدا مى‌شد، خبر آن را بعد از زمانى خواهيد دانست (ظاهرا پشيمان خواهيد شد).»
(شرح‌های خطبه:
)
درباره فتنه‌هاى بعد از خود فرموده:
«رَايَةُ ضَلاَلة قَدْ قَامَتْ عَلَى قُطْبِهَا وَ تَفرَّقَتْ بِشُعَبِهَا تَكِيلُكُمْ بِصَاعِهَا وَ تَخْبِطُكُمْ بِبَاعِهَا قَائِدُهَا خَارجٌ مِنْ الْمِلَّةِ» «ضلالت و فتنه‌اى مشاهده كردم كه بر قطب و ميله خود ايستاده (و قوى شده) و شاخه‌هايش و شعبه‌هايش را به اطراف برده (و احاطه كرده) با پيمانه خود شما را پيمانه مى‌كند (با نقشه خودش شما را از بين مى‌برد يا به عذاب مى‌كشد) و با پاى خودش شما را لگد مال مى‌كند امير آن فتنه از دين
اسلام خارج است.»
(شرح‌های خطبه:
) به «بوع» رجوع شود.
این کلمه دو بار در نهج البلاغه آمده است.
•
قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «کیل»، ج۲، ص۹۲۳.
